Đánh giá rõ tác động quy định rút BHXH một lần

Theo Bộ Tư pháp, việc cơ quan soạn thảo đưa ra 2 phương án vẫn có một số vấn đề bất cập. Việc dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) quy định "Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện…" đồng nghĩa với trường hợp người lao động (NLĐ) sau 12 tháng mà thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm sẽ không được hưởng BHXH một lần.

Quy định này nếu không làm tốt công tác tuyên truyền, giải thích chính sách để NLĐ hiểu cặn kẽ ý nghĩa, mục đích của quy định mới có thể làm phát sinh những phản ứng không tốt như quy định của Luật BHXH năm 2014. Nhất là trong trường hợp NLĐ làm việc trong các KCN, doanh nghiệp có thời gian đóng BHXH ngắn, gặp khó khăn và có nhu cầu nhận BHXH một lần để trang trải cuộc sống trước mắt.

Bên cạnh đó, thể chế hóa Nghị quyết 28/NQ-TW, tại các điều 71, 72 dự thảo luật đã quy định điều kiện hưởng lương hưu theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm. Tuy nhiên, cả 2 phương án về BHXH một lần trong dự thảo vẫn quy định điều kiện hưởng là NLĐ có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm. "Quy định này là chưa phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 28/NQ-TW, chưa bảo đảm tính thống nhất với các nội dung khác của dự thảo luật" - Bộ Tư pháp nêu quan điểm.

Hơn nữa, đối với phương án 2, ngoài việc có thời gian dưới 20 năm đóng BHXH thì dự thảo luật đã có quy định giới hạn NLĐ chỉ được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Theo phương án 2, thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để NLĐ hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu. Quy định này là chưa rõ NLĐ có tiếp tục được hưởng BHXH một lần nếu có yêu cầu hay không?

Bộ Tư pháp cho rằng BHXH một lần là chính sách lớn, là một trong những thay đổi cơ bản của lần sửa đổi Luật BHXH này. Hơn nữa, đây là vấn đề hết sức nhạy cảm, phức tạp, việc thực hiện giải pháp này có thể dẫn đến mức hưởng BHXH một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay. Do đó, để tránh gây ra những phản ứng xã hội không tốt như trường hợp Luật BHXH năm 2014, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, phân tích, đánh giá kỹ tác động của mỗi phương án, quan điểm lựa chọn của mình và rà soát, bổ sung quy định cụ thể, chi tiết hơn.