Lan tỏa giá trị văn hóa, tinh thần qua 5 năm thực hiện văn minh, tiết kiệm tại các cơ sở tự viện Phật giáo Thủ đô

Tham dự hội nghị có Hoà thượng Thích Thanh Nhiễu, Ủy viên TT Hội đồng chứng minh, Phó Chủ tịch TT HĐTS GHPGVN; Thượng toạ Thích Đạo Phong, Phó Trưởng ban Trị sự GHPGVN TP Hà Nội; Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Nguyễn Sỹ Trường.

Từ cửa chùa đến đời sống xã hội

Được phát động từ đầu năm 2020, Cuộc vận động “Văn minh, tiết kiệm trong hoạt động tại các cơ sở tự viện Phật giáo Thủ đô Hà Nội” (giai đoạn 2020 – 2025) ra đời trong bối cảnh đời sống tôn giáo – tín ngưỡng đứng trước nhiều thách thức: tác động của đại dịch COVID-19, yêu cầu ngày càng cao về văn minh đô thị, bảo vệ môi trường và quản lý hoạt động tín ngưỡng. Với hơn 2.000 Tăng Ni và gần 2.000 ngôi chùa, Phật giáo Hà Nội đã lựa chọn một cách tiếp cận bền bỉ nhưng linh hoạt: thay đổi từ nhận thức đến hành động, từ trong tự viện lan tỏa ra cộng đồng.

Sau 5 năm triển khai, những chuyển biến rõ nét đã được ghi nhận. Nếp sống tâm linh tại nhiều cơ sở tự viện ngày càng đi vào chuẩn mực, đúng chính pháp. Các nghi lễ Phật giáo, từ lễ hội truyền thống đến Đại lễ Phật đản, Vu Lan, được tổ chức trang nghiêm, trọng thể nhưng tiết chế hình thức, tránh phô trương, lãng phí. Đặc biệt, việc hạn chế đốt vàng mã, bài trừ mê tín dị đoan như bói toán, xin xăm, quẻ đã trở thành một điểm sáng, góp phần xây dựng môi trường sinh hoạt tín ngưỡng lành mạnh, văn minh và thân thiện với môi trường.

Không gian chùa chiền cũng dần thay đổi theo hướng “xanh – sạch – đẹp – an toàn”. Nhiều tự viện chủ động trồng thêm cây xanh, sử dụng thiết bị tiết kiệm điện, nước, tạo nên hình ảnh những ngôi chùa không chỉ là nơi tu tập mà còn là không gian văn hóa thanh tịnh giữa lòng đô thị.

Điểm nổi bật của Cuộc vận động là tinh thần nhập thế, “hộ quốc an dân” của Phật giáo Thủ đô tiếp tục được phát huy mạnh mẽ. Trong giai đoạn 2020 – 2024, Tăng Ni, Phật tử Hà Nội đã đóng góp hơn 430 tỷ đồng cho công tác an sinh xã hội, từ thiện nhân đạo. Những con số biết nói ấy được cụ thể hóa bằng các hoạt động thiết thực: hỗ trợ phòng, chống dịch COVID-19, xây nhà Đại đoàn kết, ủng hộ Quỹ vì người nghèo, chăm lo người yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn.

Không chỉ dừng lại ở hoạt động từ thiện, Phật giáo Thủ đô còn thể hiện rõ vai trò đồng hành cùng chính quyền trong những nhiệm vụ trọng tâm của Thành phố. Trong quá trình triển khai Dự án đường Vành đai 4 – Vùng Thủ đô, chư Tăng Ni tại nhiều địa phương đã tích cực tuyên truyền, vận động, hỗ trợ người dân thực hiện các nghi thức tâm linh trang nghiêm, tiết kiệm khi di dời mồ mả, góp phần tạo sự đồng thuận xã hội và giúp dự án trọng điểm quốc gia triển khai đúng tiến độ.

Củng cố tổ chức, thích ứng với yêu cầu mới

Song song với việc đổi mới hoạt động Phật sự, tổ chức Giáo hội Phật giáo Hà Nội cũng từng bước được sắp xếp, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Việc tạm dừng hoạt động Ban Trị sự cấp quận, huyện (cũ), thành lập 17 Ban đại diện phụ trách xã, phường đã giúp công tác hành chính đạo tại cơ sở sát thực tiễn hơn. Ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh thông qua các kênh thông tin chính thức và hình thức thuyết pháp trực tuyến, đặc biệt phát huy hiệu quả trong thời gian dịch bệnh.

Bên cạnh những kết quả tích cực, Giáo hội cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế: một bộ phận người dân vẫn chưa hiểu sâu giáo lý nhà Phật, còn tâm lý cầu xin bên ngoài; công tác quản lý Tăng Ni, tự viện tại một số địa bàn rộng còn gặp khó khăn; xuất hiện các đạo tràng, câu lạc bộ Phật tử tự phát cần được định hướng, quản lý phù hợp.

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Sỹ Trường, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Hà Nội nhấn mạnh: "Những thành quả của 5 năm qua là nền tảng quan trọng để Phật giáo Thủ đô tiếp tục đồng hành cùng Thành phố trong chặng đường phát triển mới. Sở Dân tộc và Tôn giáo Thành phố Hà Nội luôn trân trọng, ghi nhận và mong muốn tiếp tục nhận được sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm, đầy tinh thần xây dựng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hà Nội".

Tại hội nghị, GHPGVN thành phố Hà Nội chính thức phát động Cuộc vận động giai đoạn 2026 – 2031 với chủ đề “Phật giáo đồng hành xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại, hạnh phúc”. Thượng tọa Thích Đạo Phong, Phó Trưởng ban Trị sự GHPGVN thành phố Hà Nội, kêu gọi toàn thể tăng ni, phật tử Thủ đô, tiếp tục hưởng ứng bằng những việc làm cụ thể, tập trung vào ba định hướng lớn: chăm sóc người cao tuổi, phát triển văn hóa Phật giáo gắn với du lịch, và đẩy mạnh giáo dục Phật giáo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ.

Nhìn lại chặng đường 5 năm, Cuộc vận động “Văn minh, tiết kiệm trong hoạt động tại các cơ sở tự viện Phật giáo Thủ đô Hà Nội” không chỉ mang lại những thay đổi trong phạm vi cửa thiền, mà còn lan tỏa sâu rộng vào đời sống xã hội. Đó là minh chứng cho sự đồng hành bền bỉ, trách nhiệm và đầy nhân văn của Phật giáo Thủ đô trên hành trình cùng Thành phố hướng tới tương lai phát triển bền vững.

Tại hội nghị, đại diện GHPGVN thành phố Hà Nội đã trao 50 triệu đồng ủng hộ Quỹ Vì người nghèo của thành phố, thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội và truyền thống từ bi của Phật giáo Thủ đô. Nhân dịp này, nhằm ghi nhận những đóng góp tích cực trong việc triển khai Cuộc vận động “Văn minh, tiết kiệm trong hoạt động tại các cơ sở tự viện Phật giáo Thủ đô Hà Nội” giai đoạn 2020–2025, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố đã trao Bằng khen cho 25 tập thể và 46 cá nhân tiêu biểu. Những kết quả đạt được tiếp tục khẳng định vai trò đồng hành của Phật giáo trong sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội văn minh, hiện đại, hướng tới hạnh phúc bền vững cho nhân dân.

Trước đó, trong khuôn khổ hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Cuộc vận động “Văn minh, tiết kiệm trong hoạt động tại các cơ sở tự viện Phật giáo Thủ đô Hà Nội” giai đoạn 2020–2025, chuỗi hoạt động với chủ đề “Phật giáo đồng hành xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại, hạnh phúc” đã chính thức khai mạc, diễn ra trong hai ngày 18–19/12/2025. Không gian trưng bày nghệ thuật Phật giáo và triển lãm ảnh đã góp phần làm phong phú chương trình, lan tỏa sâu rộng các giá trị văn hóa, tinh thần của Phật giáo Thủ đô, đồng thời khắc họa sinh động hành trình 5 năm thực hành nếp sống “văn minh, tiết kiệm” tại các cơ sở tự viện và tôn vinh những giá trị tốt đẹp của Phật giáo gắn bó mật thiết với đời sống xã hội và bản sắc văn hóa dân tộc.