Những Nhà giáo nỗ lực đổi mới nơi vùng đất khó

*Truyền cảm hứng bằng tình yêu với môn học

Hơn 24 năm gắn bó với nghề, cô giáo Nguyễn Thị Thu Huyền, giáo viên Trường Trung học Cơ sở Quang Trung, Phường 2 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng chia sẻ: “Với tôi, dạy học không chỉ là một nghề mà còn là một sứ mệnh đầy yêu thương và trách nhiệm. Ngay từ thuở nhỏ, tôi đã ấp ủ ước mơ trở thành giáo viên. Đó không chỉ là mong muốn được đứng trên bục giảng, mà còn là khát vọng được truyền đi tri thức, được gieo những hạt giống tốt đẹp trong tâm hồn học trò”.

Là giáo viên giảng dạy môn Khoa học Tự nhiên, cô Huyền càng ý thức sâu sắc rằng, đổi mới phương pháp dạy học chính là chìa khóa để nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh. Bởi vậy, cô kiên trì tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, chủ động học hỏi đồng nghiệp, mạnh dạn áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, hiện đại như tăng cường hoạt động nhóm, dạy học dự án, ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức dạy học STEM, các tiết học trải nghiệm sáng tạo… Nhờ vậy, chất lượng đại trà của học sinh ở môn học này được cải thiện rõ rệt, nhiều học sinh yếu kém từng bước tiến bộ, học sinh khá giỏi có cơ hội phát huy được thế mạnh và năng lực tư duy độc lập.

Qua thực tiễn giảng dạy, để đạt những kết quả trên, ngay đầu mỗi năm học, sau khi nhận nhiệm vụ, cô Huyền đã tiến hành nắm bắt tình hình học sinh, tìm ra những điểm thuận lợi, những khó khăn cần phải khắc phục để giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn học mà mình phụ trách.

Theo cô Huyền, trong bối cảnh mới, kỷ nguyên giáo dục 4.0, học sinh có nhiều cơ hội tiếp cận tri thức nhanh chóng qua công nghệ. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến học sinh dễ xao nhãng, thiếu tập trung, lười tư duy do lệ thuộc vào công cụ số. Chính vì vậy, vai trò tạo động lực của giáo viên ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Vì vậy, để khơi dậy hứng thú học tập, cô Huyền luôn cố gắng xây dựng một môi trường học tập tích cực, thân thiện. Từng bài giảng đều được chuẩn bị với sự đam mê, tâm huyết, truyền cảm hứng đến học sinh không chỉ bằng kiến thức mà bằng chính tình yêu với môn học.

Cùng với đó, đội ngũ giáo viên buộc phải chủ động đổi mới để đáp ứng nhu cầu người học. Nhằm giúp học sinh được trải nghiệm, khám phá, phản biện và giải quyết vấn đề, cô Nguyễn Thị Thu Huyền luôn linh hoạt lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với mục tiêu bài học, từng đối tượng học sinh và điều kiện thực tế, để thiết kế những hoạt động “học bằng cách làm”. Trong đánh giá, bản thân cô cũng đổi mới cả phương pháp và hình thức, lấy “đánh giá vì học tập, đánh giá là học tập” làm định hướng. Nhờ đó, chất lượng bộ môn luôn có chuyển biến tích cực, học sinh khá giỏi ngày càng tăng.

“Là giáo viên môn Khoa học tự nhiên, tôi luôn cố gắng đưa kiến thức vào đời sống, để mỗi bài học trở nên gần gũi, sinh động và dễ nhớ. Khi học sinh thấy được giá trị thực tiễn của kiến thức, các em sẽ học với sự hứng thú, chủ động và sâu sắc hơn. Việc gắn bài học với thực tế không chỉ giúp các em hiểu bài mà còn rèn luyện tư duy, phản biện, những kỹ năng thiết yếu cho hành trang vào đời. Từ đó, các em sẽ cảm nhận rằng môn học này không hề khô khan mà thực sự thiết thực, gần gũi và đầy thú vị”, cô Huyền bày tỏ.

Cô Huyền cũng cho biết, trong quá trình dạy học, cần quan tâm đến sự phát triển đồng đều cả học sinh đại trà và học sinh giỏi. “Với học sinh đại trà, tôi dạy bằng sự kiên nhẫn, gần gũi, chia nhỏ mục tiêu để các em dễ tiếp cận. Với học sinh có năng lực nổi trội, tôi giao nhiệm vụ nâng cao, hướng dẫn nghiên cứu khoa học, tham gia các sân chơi trí tuệ. Dạy học gắn thực hành, thực tiễn là cách tôi truyền cảm hứng và khơi dậy khả năng tự học và sáng tạo cho học sinh”, cô Huyền nói.

Song song với việc dạy học, cô Nguyễn Thị Thu Huyền cũng tích cực tham gia biên soạn nhiều tài liệu, bài báo khoa học, báo cáo chuyên đề tại các hội thảo chuyên môn do ngành tổ chức. Đồng thời, với vai trò là nhóm trưởng chuyên môn, cô Huyền luôn gương mẫu, tiên phong, không ngừng học hỏi, cố gắng kết nối, chia sẻ và hỗ trợ đồng nghiệp để cùng xây dựng một tập thể vững chuyên môn, đoàn kết và lan tỏa đổi mới. Theo cô, thành tích cá nhân chỉ thật sự có ý nghĩa khi đóng góp vào sự phát triển chung của nhà trường, của ngành, của địa phương.

*Hiệu quả từ nhân rộng mô hình “bán trú dân nuôi”

Cũng như cô Huyền, cô Trần Thị Châu, giáo viên Trường Mầm non A Xing, xã Lìa, tỉnh Quảng Trị đã gắn bó với nghề dạy học hơn 20 năm nay.

Trường Mầm non A Xing, xã Lìa, thuộc vùng miền núi tỉnh Quảng Trị. Cuộc sống của người dân nơi đây vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Mặc dù nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương các cấp nhưng cơ sở vật chất vẫn còn hạn chế, nhiều điểm trường lẻ nằm cách xa trung tâm, đường sá đi lại khó khăn, mùa mưa lũ thường xuyên chia cắt, địa bàn đi lại phức tạp. Trẻ em đến lớp đa số là con em đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện dinh dưỡng còn thiếu cân đối do một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến bữa ăn cho trẻ, nhiều khi chưa có đủ kiến thức để chăm sóc con mình; công tác vệ sinh, ăn ngủ tại nhà chưa khoa học, chưa hợp lý.

Khác với giáo dục phổ thông, các giáo viên mầm non luôn quan tâm đổi mới, vận dụng, phát huy các mô hình chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Tình yêu nghề, yêu trẻ và kinh nghiệm của bản thân đã thôi thúc cô giáo Trần Thị Châu thực hiện mô hình “bán trú dân nuôi” đã được học tập sau đợt tập huấn. Với mô hình này, phụ huynh sẽ mang cơm đến lớp cho trẻ ở lại ăn trưa dưới sự chăm sóc của giáo viên. Mô hình này được nhiều phụ huynh đồng tình ủng hộ và đội ngũ giáo viên nhiệt tình hưởng ứng bởi vừa hỗ trợ được các gia đình gửi trẻ có điều kiện khó khăn, vừa đảm bảo được công tác bán trú tại Trường Mầm non A Xing.

“Mặc dù vẫn còn đó những khó khăn nhưng bản thân tôi không vì thế mà nhụt chí. Công tác bán trú vô cùng quan trọng để bảo đảm sự phát triển toàn diện cho trẻ, việc duy trì bữa ăn bán trú tại trường sẽ giúp trẻ rèn các thói quen trong ăn uống, giúp trẻ phát triển tốt về thể lực. Một đứa trẻ có thể trạng tốt, sức khỏe tốt thì trẻ tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động trên lớp, điều này sẽ tạo cơ hội cho trẻ phát triển toàn diện’, cô Châu chia sẻ.

Những ngày đầu tiên thực hiện mô hình “Bán trú dân nuôi” chỉ có 50% trẻ tham gia, đến nay, 100% trẻ đã tham gia bán trú tập trung tại trường. Chất lượng bán trú được nâng lên hằng năm với sự phối hợp tích cực của phụ huynh. Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng giảm mạnh qua từng năm học, các thói quen, nề nếp trong ăn uống, vệ sinh của trẻ được hình thành, trẻ được phát triển về nhận thức, ngôn ngữ, biết tự chăm sóc bản thân, có thói quen vệ sinh, phòng chống dịch bệnh.

Ngoài đổi mới trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ, cô Châu còn linh hoạt trong phương pháp dạy học, tiếp cận với học sinh. “Trẻ lớp tôi phần lớn là người dân tộc thiểu số, tiếng Việt còn hạn chế, chủ yếu giao tiếp bằng ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng dân tộc Bru-Vân Kiều. Vì vậy, tôi đã tự học tiếng Bru-Vân Kiều để giao tiếp, giáo dục trẻ, giúp trẻ cảm thấy an tâm, thấy được tôn trọng, được lắng nghe và thấu hiểu, qua đó trẻ sẽ mạnh dạn hơn trong giao tiếp với cô, với bạn. Trong tổ chức các hoạt động, tôi cũng cố gắng lồng ghép văn hóa dân tộc địa phương qua trò chơi, bài hát, kể chuyện để trẻ cảm thấy gần gũi hơn”, cô Châu kể.

Dẫu còn đó những vất vả, khó khăn, nhưng bằng tình yêu, sự gắn bó với nghề, các nhà giáo như cô Huyền, cô Châu vẫn luôn tràn đầy nhiệt huyết và niềm tin về đổi thay tương lai ở những vùng đất khó bằng giáo dục - đào tạo. Năm 2025, cô Nguyễn Thị Thu Huyền và cô Trần Thị Châu vinh dự là hai trong những tấm gương tiêu biểu tham dự Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VIII./.

Việt Hà