Sớm luật hóa các chủ trương lớn, tạo cơ hội cho y tế tư nhân phát triển

Nghị quyết 72-NQ/TW mở ra hành lang pháp lý thống nhất, ưu đãi về đất đai và thuế, giúp y tế tư nhân bứt tốc đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng khả năng tiếp cận cho người dân.

Cơ hội vàng để y tế tư nhân nâng tầm dịch vụ

Nghị quyết 72-NQ/TW về các giải pháp đột phá trong bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân, mở ra hành lang pháp lý thống nhất, ưu đãi về đất đai và thuế, giúp y tế tư nhân bứt tốc đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng khả năng tiếp cận cho người dân.

Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, tính đến tháng 8/2025, tại Việt Nam có 400 bệnh viện tư nhân, trong đó 378 bệnh viện có vốn đầu tư trong nước và 22 bệnh viện có vốn đầu tư nước ngoài. Trong số này, có 116 bệnh viện với quy mô từ 100 giường bệnh trở lên. Như vậy, y tế tư nhân hiện chiếm khoảng 8% trong hệ thống y tế và để đạt mục tiêu nâng tỷ lệ này lên 15% năm 2030, y tế tư nhân cần được trợ lực từ những giải pháp mang tính đồng bộ để tháo gỡ khó khăn trong xây dựng và phát triển bệnh viện. Vướng mắc lớn nhất đối với y tế tư nhân là hạn chế trong cơ hội tiếp cận quỹ đất, đầu tư cơ sở hạ tầng cũng như quy trình thủ tục đầu tư, xin phép hoạt động còn phức tạp...

Hệ thống y tế tư nhân phát triển được coi là bước đột phá để chia sẻ cùng hệ thống công lập nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe người dân. Chính vì vậy, Nghị quyết số 72-NQ/TW nhấn mạnh, Nhà nước chủ trương khuyến khích xã hội hóa y tế, thúc đẩy hợp tác công - tư, và phát triển mạnh mẽ hệ thống bệnh viện tư nhân chất lượng cao. Trong đó, y tế tư nhân được đẩy mạnh phát triển, Nhà nước khuyến khích xây dựng bệnh viện tư có quy mô lớn, kỹ thuật chuyên sâu ngang tầm các nước phát triển. Các giải pháp gồm ưu tiên dành quỹ đất sạch, đất thu hồi của các dự án, cho phép chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất sang đất dành cho y tế. Đặc biệt, không thu tiền sử dụng đất, giảm tiền thuê đất, tiền thuế đất đối với các cơ sở y tế trong nước. Không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các cơ sở y tế công lập, tư nhân hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Ngoài ra, Nhà nước cũng ưu tiên dành trụ sở cơ quan nhà nước dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở y tế, đồng thời cho phép áp dụng hình thức cho thuê công trình thuộc sở hữu nhà nước đối với cơ sở y tế tư nhân theo quy định.

Có thể nói, chưa bao giờ cánh cửa được rộng mở đến vậy đối với y tế tư nhân. Nhưng để nắm bắt được cơ hội này, cơ chế, chính sách thông thoáng là chưa đủ. Trước hết và trên hết vẫn phải là sự vận động và trách nhiệm của các nhà đầu tư tư nhân. Đầu tư vào y tế mang tính đặc thù, không thể chỉ nhìn vào lợi nhuận trước mắt, mà phải đặt lợi ích của người bệnh và chất lượng dịch vụ lên hàng đầu. Y tế tư nhân cần nâng mình để đạt đến chuẩn mực khám, chữa bệnh chất lượng cao, đầu tư hiện đại, góp phần phát triển những mô hình mới như du lịch chữa bệnh để không chỉ thu hút khách quốc tế mà còn hướng tới mục tiêu giữ chân khoảng 40.000 người Việt đang ra nước ngoài chữa bệnh mỗi năm... Cạnh tranh bằng con đường nâng cao chất lượng, hiệu quả khám, chữa bệnh cũng chính là yếu tố quyết định giúp tạo niềm tin xã hội và sự ủng hộ của Nhà nước đối với hệ thống y tế tư nhân.

Được biết, Bộ Y tế và Bộ Tài chính sẽ sớm xây dựng và triển khai các giải pháp để chính sách mới trong Nghị quyết số 72-NQ/TW phát huy hiệu quả ngay trong năm 2026. Tin rằng nếu được triển khai nghiêm túc, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, Nghị quyết số 72-NQ/TW sẽ tạo ra cú huých lớn cho y tế tư nhân.

Động lực mới cho y tế tư nhân

Nghị quyết 72-NQ/TW mở rộng cơ chế cho lĩnh vực y tế, nhấn mạnh phát triển y tế tư nhân và huy động mọi nguồn lực. Nghị quyết ưu tiên quỹ đất sạch, cho phép chuyển đổi linh hoạt sang đất y tế, miễn hoặc giảm tiền sử dụng, thuê và thuế đất; cho phép thuê trụ sở, công trình Nhà nước dôi dư để giảm chi phí mặt bằng. Cơ sở y tế công lập và tư nhân phi lợi nhuận được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, khuyến khích tái đầu tư và nâng cấp dịch vụ.

PGS.TS. Nguyễn Lân Hiếu cho rằng: Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị đã mở ra cánh cửa cho sự phát triển y tế tư nhân cũng như thúc đẩy hợp tác công - tư trong lĩnh vực quan trọng này. Đây được xem là giải pháp quan trọng để huy động nguồn lực xã hội cho chăm sóc sức khỏe, song vẫn tồn tại điểm nghẽn lớn: Giá trị thương hiệu công chưa được định lượng rõ ràng. Muốn hợp tác hiệu quả, phải xác định và định giá chính xác phần đóng góp của mỗi bên. Trong khi các đơn vị tư nhân minh bạch bằng số liệu và quy định cụ thể, thì khu vực công, ngoài uy tín bệnh viện và đội ngũ bác sĩ, nhiều yếu tố giá trị khác vẫn mơ hồ. Nếu Chính phủ ban hành một nghị định hướng dẫn chi tiết, việc hợp tác sẽ được khai thác tối đa và người dân chính là đối tượng được hưởng lợi đầu tiên.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định: Một hệ thống y tế toàn diện, hiệu quả và bền vững không thể thiếu sự tham gia của cả khu vực công lập và ngoài công lập. Những năm qua, Bộ Y tế đã trình Quốc hội thông qua nhiều luật quan trọng, ban hành nghị định, thông tư hướng dẫn; cắt giảm 785 điều kiện kinh doanh (hơn 25% cả nước), phân cấp gần 90% thủ tục cho địa phương và đẩy mạnh nộp hồ sơ trực tuyến nhằm minh bạch, phòng ngừa tiêu cực. Bộ trưởng nhấn mạnh cần thêm ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng cho doanh nghiệp y tế; hoàn thiện quy định về hợp tác công - tư (PPP); khuyến khích đầu tư vào dịch vụ chất lượng cao, nghiên cứu khoa học, sản xuất thuốc, vaccine, thiết bị y tế và chăm sóc các nhóm dễ tổn thương.

“Các địa phương và bộ, ngành cần coi y tế tư nhân là một phần không thể thiếu trong quy hoạch phát triển y tế; tạo điều kiện thuận lợi về đất đai, thủ tục; thúc đẩy đối thoại và hợp tác công - tư” - Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, đồng thời cam kết Bộ Y tế sẽ luôn đồng hành, tháo gỡ khó khăn, lắng nghe phản biện để hoàn thiện chính sách.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, Y tế công lập giữ vai trò chủ đạo nhưng chưa đáp ứng hết nhu cầu, nhiều bệnh viện quá tải, chất lượng chưa đồng đều. Y tế tư nhân vì thế trở thành bước đột phá, vừa giảm tải vừa thu hút bệnh nhân quốc tế với mô hình bệnh viện - khách sạn - nghỉ dưỡng.

Theo Quyết định 201/QĐ-TTg, đến năm 2025 giường bệnh tư nhân đạt ít nhất 10%, năm 2030 là 15% và 2050 là 25%, đồng thời đẩy mạnh hợp tác công - tư, đầu tư kỹ thuật cao, dịch vụ chuẩn quốc tế.

Sớm luật hóa các chủ trương lớn

Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị là bước ngoặt chiến lược, mở ra cơ hội lớn để huy động nguồn lực xã hội, thu hút đầu tư trong và ngoài nước ở lĩnh vực y tế tư nhân.

Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những thách thức song hành mà nếu không lường trước để xử lý thấu đáo, mục tiêu nâng cao chất lượng và bảo đảm công bằng tiếp cận trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho người dân sẽ khó đạt được.

Một trong những lo ngại lớn nhất là tình trạng phân tầng trong chăm sóc sức khỏe. Y tế tư nhân vốn hướng đến dịch vụ chất lượng cao, đồng nghĩa với chi phí cao. Nếu chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) chưa kết nối chặt chẽ với khu vực này, người có thu nhập thấp sẽ khó có cơ hội sử dụng dịch vụ tại các bệnh viện tư nhân hiện đại.

Vấn đề nữa là phát triển y tế tư nhân sẽ thúc đẩy cạnh tranh, nhưng nếu cạnh tranh không lành mạnh lại tiềm ẩn nhiều rủi ro đến từ việc thương mại hóa quá mức. Thực tế thời gian qua cho thấy, đã và đang có tình trạng một số cơ sở y tế tư nhân đã xảy ra tình trạng lạm dụng xét nghiệm, kê đơn quá mức, thậm chí quảng cáo quá đà để thu hút bệnh nhân. Điều này không chỉ đẩy chi phí điều trị lên cao mà còn làm suy giảm niềm tin của xã hội.

Thách thức lớn là cơ chế giám sát. Khi tư nhân tham gia sâu, lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân đan xen, rất dễ nảy sinh tiêu cực trong phân bổ đất đai, ưu đãi thuế, hay hợp tác công - tư. Nếu thiếu minh bạch, chính sách ưu đãi có thể bị biến tướng thành lợi ích nhóm, xa rời mục tiêu phục vụ cộng đồng.

Nghị quyết 72 đang mang đến một cơ hội vàng cho y tế tư nhân. Tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội này, để Nghị quyết đi vào cuộc sống, khối y tế tư nhân cần sự hỗ trợ, tiếp sức bằng cách đồng bộ một lúc nhiều giải pháp. Trước hết, phải kết nối mạnh mẽ hệ thống BHYT với khu vực tư nhân, bảo đảm người dân khi sử dụng BHYT đều có thể tiếp cận dịch vụ ở cả bệnh viện công và tư, hạn chế nguy cơ phân tầng.

Cần xây dựng cơ chế chuẩn hóa và giám sát chất lượng chuyên môn, ứng dụng công nghệ số như bệnh án điện tử, hệ thống dữ liệu y tế toàn quốc để kiểm soát lạm dụng dịch vụ và công khai chất lượng từng cơ sở.

Đồng thời phải thiết kế một cơ chế giám sát minh bạch và công bằng, kết hợp ba trụ cột: Cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội nghề nghiệp và xã hội dân sự.

Thách thức của y tế tư nhân không nằm ở việc mở rộng hay thu hẹp quy mô, mà ở chỗ cân bằng giữa động lực thị trường và sứ mệnh công bằng xã hội. Nếu giải quyết tốt những điểm này, y tế tư nhân sẽ thực sự trở thành trụ cột song hành cùng y tế công, mang lại lợi ích cuối cùng cho nhân dân - điều mà Nghị quyết 72 đã đặt ra và xã hội kỳ vọng.

Không còn là “sân chơi phụ”, y tế tư nhân đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi công nghệ, chất lượng và giá trị cộng đồng là chìa khóa để tồn tại. Dù hài lòng với những sự thay đổi của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua về công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật, tuy nhiên, doanh nghiệp mong muốn các chính sách, ưu đãi từ các chủ trương lớn của Đảng sớm được luật hóa. Hiện nay, nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để phát triển y tế cả công lẫn tư… đến thời điểm này, thì đây là vấn đề vẫn còn điểm nghẽn rất lớn, dẫn đến dòng chảy nguồn năng lực, chất xám của y tế công sang tư nhân vẫn chưa được khơi thông. Vì vậy, rất cần một cơ chế linh hoạt, cụ thể rõ ràng nhằm san sẻ nguồn nhân lực từ công sang tư.