Giá thuê nhà leo thang: Giải pháp nào cho người lao động?

Giá nhà không ngừng tăng

Anh Đào Quốc Hưng, quê Phú Thọ, công nhân tại khu công nghiệp Bắc Thăng Long hiện đang thuê phòng trọ tại thôn Bầu, xã Thiên Lộc, TP Hà Nội cho biết, phòng trọ vợ chồng anh thuê trước đây có giá 1,5 triệu đồng/tháng nhưng phòng trọ xuống cấp quá nên đợt vừa rồi chủ nhà có sửa sang lại, bây giờ anh thuê với giá 2 triệu đồng/tháng.

“Tôi cũng định tìm nhà trọ khác để chuyển nhưng hiện nay quanh KCN Bắc Thăng Long giá nhà đều tăng. Nếu ở khang trang và đầy đủ tiện nghi thì tiền thuê phải lên tới 3 - 4 triệu đồng. Tôi lại ngậm ngùi ở lại phòng trọ này dù điều kiện còn thiếu thốn nhưng giá cả mình còn chấp nhận và trang trải được”, anh Hưng chia sẻ thêm.

Thời gian gần đây, giá nhà trọ tại Hà Nội có xu hướng tăng nhanh, khiến người lao động từ các tỉnh lẻ, lực lượng chiếm tỷ lệ lớn tại các khu công nghiệp, công trình xây dựng đang phải chật vật xoay xở để bám trụ tại Thủ đô.

Với mức lương phổ biến từ 7 - 10 triệu đồng/tháng, nhiều công nhân cho biết họ phải dành 1/3 thu nhập để trả tiền trọ cũng như điện nước.

Theo khảo sát mới đây của Công ty PropertyGuru Việt Nam, thị trường nhà trọ Hà Nội đang chứng kiến sự tăng giá đáng kể. Cụ thể, giá nhà trọ giá rẻ tăng trung bình 10%, trong khi chung cư mini tăng cao hơn, khoảng 10 - 15% so với thời điểm tháng 3.

Tương tự, dữ liệu của kênh Batdongsan.com.vn cho thấy trong tháng 7, mức độ quan tâm nhà trọ cho thuê ở Hà Nội trên trang này tăng 11%. So với hồi tháng 3, nhiều nhà trọ đã tăng giá khoảng 10%, còn chung cư mini khoảng 10 - 15%.

Theo khảo sát của phóng viên Báo Tuổi trẻ Thủ đô, một phòng trọ 15 - 25m² ở khu vực gần các khu công nghiệp như Bắc Thăng Long có giá dao động từ 1,8 - 3 triệu đồng/tháng.

Tại Từ Liêm, giá nhà trọ quanh khu vực này ở mức khá cao khoảng 2,5 - 3,5 triệu đồng/tháng với diện tích khoảng 10 - 25m², nhà vệ sinh chung. Với nhà trọ vệ sinh khép kín có sẵn điều hòa, bình nóng lạnh thì có giá khoảng 3 - 4 triệu đồng/phòng.

Với chung cư mini với đầy đủ đồ dùng sinh hoạt như giường, tủ lạnh, tủ bếp thì căn 30 mét cũng có giá thuê khoảng 4 - 5 triệu đồng.

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 đã tăng 3,24% so với cùng kỳ, chủ yếu do giá thuê nhà ở, vật liệu bảo dưỡng nhà và dịch vụ sửa chữa đều tăng. Cụ thể, giá thuê nhà đã tăng gần 7%, còn giá vật liệu tăng gần 9%. Thêm vào đó, giá điện sinh hoạt, dịch vụ nước cũng leo thang, lần lượt gần 10,8% và 3,9%.

Trong khi đó, đà tăng trưởng thu nhập của người dân theo năm không đuổi kịp với đà tăng giá nhà. Kết quả khảo sát mức sống dân cư 2024 của Cục Thống kê cho thấy, thu nhập bình quân ở khu vực thành thị đạt hơn 9,9 triệu đồng/người, tăng khoảng 8,4% theo năm.

Cuộc sống bấp bênh, giấc mơ "an cư" xa vời

Giá thuê nhà tăng phi mã không chỉ đơn thuần là một con số mà nó đang tác động sâu sắc đến đời sống của hàng triệu người lao động, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và thậm chí là an toàn tính mạng.

Anh Quốc Hưng tâm sự: “Với tổng thu nhập từ khoảng 15 -18 triệu đồng của cả hai vợ chồng làm công nhân, chi phí tiền nhà trọ, tiền điện nước, thêm tiền ăn uống và nuôi 2 con đi học rồi các khoảng hiếu hỉ… Hầu như chỉ đủ tiêu thôi, không dư được đồng nào. Với tình hình giá cả cái gì cũng leo thang như thế này tôi không dám đổi sang phòng trọ tốt hơn”.

Để giảm áp lực tiền thuê, nhiều người lao động buộc phải lựa chọn những căn phòng trọ xa trung tâm, sâu trong ngõ hẻm, với điều kiện sống thiếu thốn và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Anh Nguyễn Bá Thương, một nhân viên môi giới bất động sản, cho biết nhiều khách hàng chấp nhận thuê những căn trọ tường ẩm mốc, hệ thống điện nước tạm bợ, thiếu ánh sáng, thậm chí không có thiết bị phòng cháy chữa cháy cơ bản, chỉ vì "vừa túi tiền".

Thực trạng đáng báo động là những khu trọ giá rẻ này thường đi kèm với nguy cơ cháy nổ cao. Nhiều nơi không có bình chữa cháy, không lối thoát hiểm, không hệ thống báo cháy và chủ nhà cũng không nắm rõ quy định an toàn tối thiểu. Sau nhiều vụ cháy nghiêm trọng được báo chí cảnh báo, đây là một nỗi lo thường trực, đẩy hàng nghìn người lao động vào rủi ro về sức khỏe và tính mạng.

Bên cạnh đó, việc ở xa trung tâm còn khiến người thuê mất nhiều thời gian và chi phí đi lại, ảnh hưởng đến năng suất làm việc và chất lượng cuộc sống, đặc biệt là với người làm ca kíp hoặc có con nhỏ.

Giá thuê tăng không chỉ làm người lao động "hụt hơi" về tài chính mà còn để lại những hệ lụy xã hội nặng nề. Để tiết kiệm, nhiều người phải ở ghép 4 - 5 người trong một căn phòng nhỏ, dẫn đến mâu thuẫn trong sinh hoạt, thiếu không gian riêng tư và ảnh hưởng đến sức khỏe.

Với mức thu nhập hiện tại, giấc mơ mua nhà tại Hà Nội của người lao động gần như là không tưởng. Giả sử một căn hộ tầm trung ở ngoại thành Hà Nội có giá 1,5 - 1,8 tỷ đồng, nếu mỗi tháng dành 30% thu nhập (khoảng 3 triệu đồng) để tiết kiệm, phải mất hơn 40 năm mới tích đủ, chưa kể lạm phát và các chi phí phát sinh.

Đối với những người như anh Quốc Hưng, dù đã đi làm hơn 10 năm, giấc mơ sở hữu một căn nhà riêng tại Hà Nội là "bất khả thi nếu không có sự hỗ trợ từ gia đình". Sự thiếu hụt về nhà ở giá cả phải chăng đang tạo ra một thế hệ những người lao động "không nhà", luôn phải sống trong tình trạng thuê mướn bấp bênh.

Giải pháp nào cho người lao động?

Để giảm tải áp lực cho khu nhà trọ, chung cư mini nội đô, nhà ở xã hội được các chuyên gia đánh giá là giải pháp hiệu quả, giúp lao động thuê với chi phí rẻ, có đầy đủ cơ sở vật chất và đảm bảo an ninh an toàn. Bởi nhóm đối tượng của hai phân khúc trên chủ yếu là người lao động ngoại tỉnh, vợ chồng trẻ, sinh viên, người mới ra trường... cũng là đối tượng phân khúc nhà xã hội hướng đến.

Trước việc giá nhà trọ tại nhiều khu vực ở Hà Nội đang tăng nhanh, gây áp lực lớn đối với người lao động, ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch Tập đoàn G6 đề xuất, Hà Nội có thể nghiên cứu xây dựng “sàn giao dịch thuê nhà minh bạch”, nơi chủ nhà và người thuê ký hợp đồng điện tử, thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ và được pháp luật bảo hộ quyền lợi.

Song song đó, thành phố cần đẩy mạnh phát triển quỹ nhà ở xã hội cho thuê, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào phân khúc căn hộ vừa túi tiền, phù hợp với thu nhập của người lao động trẻ và công nhân nhập cư.

Được biết, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2024/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Trọng tâm của dự thảo lần này là điều chỉnh các quy định liên quan đến điều kiện thu nhập để được mua, thuê mua nhà ở xã hội và mức lãi suất vay vốn ưu đãi, nhằm tháo gỡ những rào cản đang tồn tại, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân tiếp cận chính sách.

Hiện nay, mức lãi suất được áp dụng là 6,6%/năm, bằng với lãi suất cho vay đối với hộ nghèo theo từng thời kỳ. Tuy nhiên, mức này đang cao hơn so với nhiều chương trình tín dụng ưu đãi khác, khiến không ít người vay gặp khó khăn trong việc cân đối chi phí. Theo dự thảo, lãi suất vay mua, thuê mua nhà ở xã hội sẽ được giảm xuống còn 5,4%/năm.

Trong ngắn hạn, doanh nghiệp, nhà máy có thể hỗ trợ một phần chi phí thuê nhà cho người lao động để giúp họ vượt qua giai đoạn chi phí sinh hoạt tăng cao. Về lâu dài, doanh nghiệp cần chung tay với Nhà nước trong việc xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, có thể thông qua các ưu đãi về đất đai, thuế.

Mặc dù việc tăng thu nhập không giải quyết trực tiếp vấn đề giá nhà nhưng nó là yếu tố then chốt giúp người lao động có khả năng chi trả tốt hơn và tích lũy để thực hiện giấc mơ an cư. Các chính sách về tiền lương tối thiểu, đào tạo nâng cao tay nghề, cải thiện môi trường làm việc để tăng năng suất và thu nhập cần được chú trọng.

Giá nhà leo thang là một thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và toàn xã hội. Chỉ khi người lao động được đảm bảo một chỗ ở ổn định, an toàn và phù hợp với thu nhập, họ mới có thể yên tâm cống hiến, góp phần vào sự phát triển chung của Thủ đô. Giấc mơ an cư không chỉ là của riêng mỗi người, mà còn là nền tảng vững chắc cho sự ổn định và phát triển bền vững của toàn xã hội nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng.

Ánh Dương