Trung Quốc ‘bao mua’, xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản bùng nổ

Những ngày gần đây, xe container chở sầu riêng từ các vùng trồng của nước ta nối đuôi nhau lên đường sang Trung Quốc. Đây là thị trường xuất khẩu lớn nhất của trái sầu riêng, giúp hàng chục nghìn nông dân ở nước ta thu tiền tỷ chỉ sau một vụ thu hoạch.

Tại các vườn sầu riêng của Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) ở Gia Lai, hàng ngày liên tục đón các đoàn thương lái đến hỏi thăm và mua loại trái cây tỷ USD này. Ông Đoàn Nguyên Đức - Chủ tịch HĐQT HAGL - từng cho hay, công ty sẽ bán sầu riêng trực tiếp cho đối tác Trung Quốc, không thông qua các khâu trung gian.

Năm nay, chỉ tính riêng hai vườn trồng ở Gia Lai, sản lượng sầu riêng của HAGL đã lên tới 800 tấn. Song, doanh nghiệp chưa chốt giá bán với đối tác mua hàng.

Trung Quốc vẫn được xác định là thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trọng điểm của Việt Nam và kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng cao. Ngoài các mặt hàng thế mạnh như rau quả, thủy sản,... các doanh nghiệp đang tập trung tăng thị phần các mặt hàng còn nhiều tiềm năng như cao su, hạt tiêu, sắn...

Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho hay, tính đến hết tháng 5, xuất khẩu các mặt hàng nông sản của nước ta sang thị trường Trung Quốc đạt 4,6 tỷ USD. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản tiếp tục bùng nổ, chiếm tỷ trọng lớn. 

Cụ thể, 5 tháng đầu năm nay, nước ta đã thu về 1,71 tỷ USD từ xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu rau quả lớn nhất của nước ta, chiếm khoảng 60% kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này.

Tương tự, Trung Quốc đang “bao mua” sắn và sản phẩm sắn của Việt Nam, chiếm 91,37% kim ngạch xuất khẩu của ngành hàng này. Tính đến hết tháng 5/2024, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn sang thị trường tỷ dân đạt 509 triệu USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang Trung Quốc đạt 887,8 triệu USD, tăng 51,2% so với cùng kỳ năm 2023. Trong top 5 thị trường chính của ngành gỗ Việt, Trung Quốc là thị trường có tốc độ tăng trưởng cao nhất.

Đây cũng là khách hàng lớn thứ hai của thủy sản và hạt điều Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản tính đến hết tháng 5/2024 đạt 537,5 triệu USD, tăng 4,9% so với cùng kỳ năm 2023; hạt điều đạt 290 triệu USD, tăng mạnh 46,3%.

Ngoài ra, xuất khẩu cà phê sang thị trường tỷ dân này cũng tăng 25,5% về lượng và tăng 53% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Về mặt hàng hạt tiêu, Trung Quốc được dự báo sẽ đẩy mạnh gom mua vì lượng tồn kho ở mức thấp nên Việt Nam có cơ hội lớn đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu sang nước láng giềng. Thực tế, trong tháng 5, xuất khẩu hạt tiêu của nước ta sang thị trường Trung Quốc đạt 3.137 tấn, tăng gấp 4,8 lần so với tháng trước và là mức cao nhất trong 11 tháng qua.

Trong 5 tháng đầu năm nay, chỉ có kim ngạch xuất khẩu cao su và gạo ghi nhận mức tăng trưởng âm.

Theo ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT), đến nay, có nhiều mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, giúp giá trị xuất khẩu sang thị trường này tăng trưởng tốt. Trong đó, có 12 mặt hàng rau quả; tổ yến, bột cá và một số sản phẩm phục vụ sản xuất, chế biến thức ăn chăn nuôi; mặt hàng sữa và thủy sản các loại.

Đầu tháng 6 này, tại hội đàm giữa Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Hoàng Trung với ông Triệu Tăng Liên - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Trung Quốc - lãnh đạo hai bên đã thống nhất thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực thương mại nông sản và mở cửa thị trường trong thời gian tới.

Cụ thể, sớm hoàn tất các thủ tục để ký nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dừa tươi, sầu riêng đông lạnh của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc.

Đối với mặt hàng chanh leo và ớt đã được hai bên thực hiện xuất khẩu thí điểm, thúc đẩy hoàn tất các thủ tục để sớm có thể ký 2 văn kiện này. Ngoài ra, phối hợp để hoàn thiện nghị định thư về xuất khẩu cá sấu, tổ yến thô, gia cầm và thủy sản khai thác của Việt Nam sang Trung Quốc.

Mới đây, khi hội đàm với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cho biết, Trung Quốc sẽ mở cửa hơn nữa thị trường với hàng hóa Việt Nam, nhất là nông - thủy sản, trái cây chất lượng cao.

Quốc gia láng giềng cũng tạo điều kiện thuận lợi về kiểm dịch, thông quan hàng và sẵn sàng cùng Việt Nam thúc đẩy giải quyết vướng mắc về chính sách để thương mại hai nước tăng trưởng bền vững.

Với dân số hơn 1,4 tỷ người, tầng lớp trung lưu ngày càng lớn, Trung Quốc là thị trường lớn cho nhiều loại mặt hàng nông lâm thủy sản chất lượng cao. Song, thị phần của nông sản Việt tại đây còn tương đối nhỏ, chiếm chưa đến 5% tổng giá trị nhập khẩu nhóm hàng này của Trung Quốc. Đây chính là cơ hội để doanh nghiệp nước ta gia tăng thị phần các mặt hàng nông, lâm, thủy sản chất lượng cao tại thị trường này.