Bí ẩn doanh nghiệp ở "trời Tây" vẫn lặng lẽ quản lý tiền giúp giới tài phiệt Nga

Vỏ bọc hoàn hảo

Đằng sau cánh cửa kim loại hoành tráng trong một tòa nhà văn phòng không gây chú ý ở ngoại ô Thành phố New York, một nhóm người đang quản lý hàng tỷ USD cho một nhà tài phiệt người Nga. Trong nhiều năm, những người Nga giàu có đã sử dụng Concord Management, một công ty tư vấn tài chính ở Tarrytown để bí mật đầu tư tiền vào các quỹ đầu cơ lớn của Mỹ và các công ty cổ phần tư nhân, những người trong cuộc cho biết.

Với vỏ bọc nằm trong mạng lưới các công ty khai thác dầu ngoài khơi, người ta khó biết chắc Concord quản lý tiền của ai. Nhưng một số người cho biết phần lớn số tiền này thuộc về Roman Abramovich, một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Concord là một phần của nhóm cố vấn từ Mỹ và châu Âu, bao gồm một số công ty luật lớn nhất thế giới, từ lâu đã giúp các nhà tài phiệt Nga điều hướng bối cảnh tài chính, pháp lý, chính trị và truyền thông phương Tây.

Giờ đây, với các lệnh trừng phạt nhắm vào những người thân cận với Điện Kremlin, các công ty đang vật lộn xem phải làm gì với những khách hàng béo bở nhưng "khó nhằn" này. Nhiều người gợi ý từ bỏ, một số khác lại muốn tiếp tục gắn bó với họ. Và những người còn lại thì tiếp tục im lặng.

Trong bối cảnh các luật sư và cố vấn đầu tư đang bị giám sát chặt chẽ, Concord đã thu hút sự chú ý của các nhà điều tra quốc hội Mỹ. Vào ngày 9/3, một nhà lập pháp đã viết thư cho chính quyền Tổng thống Joe Biden, yêu cầu đóng băng các quỹ của ông Abramovich tại Concord.

Tại Anh, quốc gia có ngành luật sư chuyên che giấu tài sản phát triển mạnh, các nhà lập pháp đã tố cáo lên Quốc hội rằng các luật sư và công ty luật đang tiếp tục làm việc với các nhà tài phiệt. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, không có gì sai khi làm việc cho các công ty, cá nhân hoặc chính phủ đang bị trừng phạt, miễn là tuân theo các quy tắc nhất định.

Tại Mỹ, luật sư được phép đại diện cho những khách hàng như vậy trước tòa hoặc trước các cơ quan chính phủ, họ có thể tư vấn về việc tuân thủ các biện pháp trừng phạt. Các nhà vận động hành lang và các công ty quan hệ công chúng phải có giấy phép từ Bộ Ngân khố để đại diện cho các tổ chức này.

Đồng hành đến cùng

Concord Management dường như làm việc hết công suất để quản lý tiền của một số ít người Nga siêu giàu có. Công ty đầu tư này đã hoạt động từ năm 1999 với đội ngũ nhân viên khoảng hai chục người, chuyên đầu tư vào các quỹ đầu cơ và quỹ bất động sản do các công ty cổ phần tư nhân điều hành.

Các chủ ngân hàng Phố Wall và các nhà quản lý quỹ đầu cơ từng tương tác với Concord và người sáng lập của công ty, ông Michael Matlin, cho biết họ giám sát từ 4 tỷ đến 8 tỷ USD. Hiện chưa rõ có bao nhiêu trong số đó thuộc về ông Abramovich, người có tài sản ước tính khoảng 13 tỷ USD. Ông Abramovich hiện đã bị Anh cấm đi lại và phong tỏa toàn bộ tài sản, bao gồm cả câu lạc bộ Chelsea.

Trong một lá thư gửi cho Bộ trưởng Tư pháp Merrick B. Garland, Đại diện Steve Cohen, Đảng viên Dân chủ của Tennessee, viết rằng ông "gần đây đã nhận được thông tin từ các nguồn đáng tin cậy trong ngành tài chính" rằng Concord đã giám sát hàng tỷ USD cho ông Abramovich.

Ông Cohen, đồng chủ tịch của một hội đồng tập trung vào an ninh châu Âu, cũng đã yêu cầu chính phủ Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với ông Abramovich và tịch thu tài sản tại Concord.

Các công việc được thực hiện bởi các công ty luật, vận động hành lang và quan hệ công chúng thường diễn ra trước công chúng hoặc được tiết lộ trong hồ sơ pháp lý hoặc đại diện nước ngoài, nhưng điều đó hiếm khi xảy ra trong lĩnh vực tài chính. Trong khi các nhà tài phiệt Nga thi thoảng lại được lên báo lá cải khi tung ra những siêu du thuyền xa hoa và những ngôi nhà nguy nga, thì những khoản đầu tư lớn hơn của họ thường xuất hiện ngoài tầm nhìn của công chúng, nhờ vào mạng lưới các công ty tư vấn tài chính như Concord.

Đồng loạt quay lưng

Do các rào cản quan liêu và rủi ro về danh tiếng, số tiền thuê công ty luật và các công ty vận động hành lang đại diện cho các nhà tài phiệt đang bị trừng phạt đã tăng lên hàng triệu USD, theo những người trong ngành. Đối với nhiều công ty, mức lương không đủ để bù đắp cho những thiệt hại tiềm tàng về danh tiếng khi làm việc cho các nhà tài phiệt có liên hệ với Điện Kremlin. Một loạt các công ty vận động hành lang, luật và quan hệ công chúng phương Tây gần đây đã hủy bỏ khách hàng hoặc hoạt động của họ ở Nga.

Một phát ngôn viên của công ty luật, cô Skadden Arps cho biết cô đang "trong quá trình chấm dứt đại diện cho Ngân hàng Alfa", một công ty của nhà tài phiệt đã bị trừng phạt. Skadden cũng đã đại diện cho ông Abramovich, tỷ phú Nga sở hữu Câu lạc bộ bóng đá Chelsea của Anh.

Bên cạnh đó, cả hai công ty luật quốc tế Linklaters và Norton Rose Fulbright đều sẽ rời Nga. Người phát ngôn của một công ty lớn khác, Debevoise & Plimpton, cho biết họ đang chấm dứt một số mối quan hệ và sẽ không nhận bất kỳ khách hàng mới nào ở Moscow. Ashurst, một công ty luật lớn có trụ sở tại London, cũng thông báo họ sẽ không "hành động vì bất kỳ khách hàng mới hoặc khách hàng hiện tại nào của Nga, cho dù họ có bị trừng phạt hay không".

Các gã khổng lồ kế toán PwC, KPMG, Deloitte và EY - những công ty đã cung cấp dịch vụ rộng rãi cho các nhà tài phiệt - cũng cho biết họ sẽ rời Nga hoặc cắt đứt quan hệ với các chi nhánh địa phương.

Ngân hàng Sovcombank của Nga đã đồng ý trả cho công ty vận động hành lang Mercury Public Affairs 90.000 USD mỗi tháng. Những trong vòng vài giờ sau khi Chính quyền Biden thông báo áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Sovcombank, Mercury đã nộp hồ sơ giấy tờ cho Bộ Tư pháp cho thấy họ sẽ chấm dứt hợp đồng với ngân hàng này.

Mới đây vào giữa tháng 2, công ty luật Schillings của Anh đã đại diện cho nhà tài phiệt người Nga Alisher Usmanov, đồng minh lâu năm của ông Putin. Hai tuần sau, Liên minh châu Âu và Bộ Tài chính Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với ông Usmanov. Theo đó, Nigel Higgins, phát ngôn viên của Schillings, lập tức cho biết công ty "không hành động vì bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào bị trừng phạt"