Nông dân Sóc Trăng chia sẻ bí quyết sống cùng hạn mặn
Sóc Trăng - Tích trữ nước ngọt cho cây ăn trái đến chuyển đổi cây trồng thích ứng đã giúp nông dân bảo vệ mùa màng và tăng thu nhập ngay trong mùa hạn, mặn.
Trữ nước ngọt cho vườn cây ăn trái
Nhận thức rõ nguy cơ từ xâm nhập mặn, nhiều nhà vườn tại vùng chuyên canh cây ăn trái huyện Kế Sách (tỉnh Sóc Trăng) đã đầu tư vào hệ thống tích trữ nước ngọt từ trước khi mùa khô bắt đầu.
Ông Đoàn Văn Út Xuân - một nông dân ở xã Xuân Hòa (huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng) - chia sẻ: "Mặc dù cách biển khá xa nhưng những năm gần đây, mặn xâm nhập sâu vào nội đồng. Để bảo vệ 4 ha sầu riêng, gia đình đã chủ động nạo vét ao, mương dự trữ nước ngọt. Nhờ vậy, từ năm 2020 đến nay, dù mặn gay gắt, vườn cây vẫn được tưới đủ nước và phát triển tốt".
Nhà vườn trồng cây ăn trái ở huyện Kế Sách (tỉnh Sóc Trăng) chủ động tích trữ nước ngọt trước khi hạn, xâm nhập mặn vào nội đồng. Ảnh: Phương Anh
Không chỉ ông Xuân, nhiều nhà vườn tại huyện Kế Sách (tỉnh Sóc Trăng) cũng áp dụng biện pháp tương tự. Ông Nguyễn Hoàng Anh (ở xã Ba Trinh) cho biết, gia đình ông thường xuyên theo dõi thông tin độ mặn, kiểm tra đê bao, cống bọng và tranh thủ tích trữ nước ngọt vào mương vườn.
"Khi mặn lên cao, tôi đóng kín cống để giữ nước ngọt và ngăn mặn xâm nhập. Khi mặn giảm, tôi lại tháo nước vào để tưới cây", ông Hoàng Anh chia sẻ.
Tại thị trấn Kế Sách, ông Nguyễn Hữu Cầm cũng đã đầu tư hệ thống ao, mương trữ nước và lắp đặt hệ thống tưới phun tự động cho vườn chanh của gia đình. "Mùa khô nắng nóng kéo dài, nhưng nhờ trữ đủ nước và tưới phun tiết kiệm nên vườn chanh lúc nào cũng đủ nước tưới, ngay cả thời điểm hạn mặn gay gắt, kéo dài", ông Cầm cho biết.
Thích ứng linh hoạt trên đồng ruộng
Bên cạnh việc tích trữ nước ngọt, nông dân Sóc Trăng còn chủ động chuyển đổi cây trồng để thích ứng với tình hình hạn mặn. Tại các huyện Long Phú, Trần Đề, Mỹ Xuyên và TP Sóc Trăng, nhiều nông dân đã chuyển từ trồng lúa Đông Xuân muộn sang trồng rau màu sau khi thu hoạch lúa Đông Xuân.
Ông Lâm Tal (ở xã Long Phú, huyện Long Phú, Sóc Trăng) cho hay, trên diện tích 3.500 m² hàng năm sản xuất 3 vụ màu, sau đó cải tạo đất và chuyển sang trồng lúa Hè Thu. Cách làm này giúp tiết kiệm chi phí phân bón, tạo độ màu mỡ cho đất và tăng thu nhập.
"Nhờ luân canh lúa - màu hàng năm đem lợi nhuận gần 200 triệu đồng, nên tôi có điều kiện xây được ngôi nhà khang trang, trị giá hơn 300 triệu đồng", ông Tal nói.
Trồng màu thay lúa Đông Xuân muộn giúp nông dân né được xâm nhập mặn, gia tăng thu nhập trong mùa khô hạn. Ảnh: Phương Anh
Tương tự, ông Danh Kim Phát (ngụ phường 7, TP Sóc Trăng) chia sẻ rằng, cứ vào mùa khô, gia đình ông lại chọn vài công đất để trồng dưa hấu. Năm ngoái, nhờ dưa hấu được mùa, được giá, gia đình ông thu về trên 70 triệu đồng lợi nhuận chỉ sau 2 tháng trồng và chăm sóc.
"Trước đây, việc trồng 3 vụ lúa gặp nhiều khó khăn do đất bạc màu, năng suất giảm, giá cả bấp bênh và nguy cơ xâm nhập mặn cao. Việc luân canh hai lúa - một màu, đặc biệt là dưa hấu, đã mang lại hiệu quả kinh tế cao và cải thiện độ màu mỡ của đất", ông Phát nói.
Ông Phát cho biết thêm, trồng dưa dưới ruộng mùa hạn không đòi hỏi nhiều nước như lúa, giúp tiết kiệm nước và phù hợp với tình trạng hạn, xâm nhập mặn như hiện nay.
Theo ngành Nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng, hằng năm vào mùa khô, trên địa bàn tỉnh có đến hàng trăm ha đất ruộng được chuyển đổi để trồng rau màu. Đây được xem là cách làm hay trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập và giúp nông dân "sống khỏe" qua mùa hạn mặn.
Theo Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, mùa khô năm 2024 - 2025 vùng ven biển ĐBSCL xâm nhập mặn bất thường có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước và sản xuất ở các hệ thống thuỷ lợi ven biển như Gò Công, Bắc Bến Tre, vùng ven biển Trà Vinh và hệ thống Long Phú-Tiếp Nhật. Do vậy, cần chuẩn bị các phương án ứng phó và tích trữ và sử dụng nước hợp lý, đặc biệt là nước đảm bảo cho các vùng ăn trái thuộc huyện Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc - Nam thuộc tỉnh Bến Tre; huyện Kế Sách - tỉnh Sóc Trăng.
Dự báo xâm nhập mặn có thể đạt đỉnh lớn nhất từ đầu mùa khô giai đoạn từ ngày 28.2 - 4.3.2025, chiều sâu ranh mặn 4g/l lớn nhất trên các cửa sông Cửu Long từ 45-60km.
