Hành vi mua bán sổ bảo hiểm xã hội có thể bị phạt tù đến 10 năm

Sôi động… chợ đen BHXH trên mạng xã hội

Tình trạng mua bán sổ bảo hiểm xã hội (BHXH) dưới hình thức “hỗ trợ nhận BHXH một lần” đang bùng phát mạnh mẽ trên mạng xã hội, từ Facebook, Zalo cho đến TikTok.

Không cần che giấu danh tính, nhiều cá nhân ngang nhiên đăng bài, số điện thoại, thậm chí livestream để tiếp cận người lao động đang gặp khó khăn tài chính, rồi dụ dỗ họ bán sổ BHXH.

Đáng chú ý, một trường hợp ghi nhận trên nền tảng TikTok với tài khoản có tên “@bhxh_truochan2024”, thường xuyên livestream với tiêu đề: “Cách lãnh tiền BHXH khi chưa đủ điều kiện”.

Trong video, người này giới thiệu là “chuyên viên tư vấn” và cam kết hỗ trợ NLĐ nhận được tiền BHXH sớm chỉ trong vòng 7 ngày nếu “ủy quyền hợp lệ”. Các bài đăng đi kèm hình ảnh trụ sở BHXH, logo ngành, cùng dòng mô tả: “Đã hỗ trợ thành công hơn 500 hồ sơ”.

Khi liên hệ qua Zalo như được hướng dẫn, phóng viên được đề nghị cung cấp ảnh chụp sổ BHXH, CCCD và ký sẵn giấy ủy quyền nhận trợ cấp. Người tư vấn còn khẳng định “sổ lỗi, mất, chưa chốt cũng hỗ trợ được, miễn là có giấy tờ gốc”.

Tương tự, trong nhóm Facebook có tên “Mua bán sổ BHXH trước hạn” với hơn 45.000 thành viên, hoạt động mời chào diễn ra náo nhiệt. Một tài khoản có tên “Tấn sỹ” công khai đăng tải: “Nhận hỗ trợ lãnh BHXH trước hạn (dừng đóng 10 tháng), nhận thanh lý tất cả sổ lỗi chưa chốt, chưa gộp, trùng sổ, độ tuổi đi làm, mất sổ vẫn thu… Liên hệ Zalo Hiền: 0787740… để được tư vấn”.

Nhiều trường hợp do lộ lọt thông tin cá nhân trong quá trình mua bán, người bán sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị lợi dụng danh tính cho các hành vi trái pháp luật khác. Về phía người mua, rủi ro cũng không nhỏ khi toàn bộ quyền lợi bảo hiểm xã hội theo quy định chỉ thuộc về cá nhân người lao động.

Có thể bị phạt tù đến 10 năm

Theo luật sư Hoàng Văn Hà - Giám đốc Công ty Luật ARC Hà Nội, hành vi mua bán sổ BHXH dưới dạng ủy quyền nhận trợ cấp thực chất là trục lợi chính sách và vi phạm pháp luật hình sự.

“Đây là hành vi gian dối nhằm hưởng chế độ BHXH không đúng quy định. Căn cứ Điều 214 Bộ luật Hình sự, những trường hợp này có thể bị xử phạt hành chính, truy thu số tiền đã hưởng sai và nghiêm trọng hơn là bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 6 tháng đến 10 năm” - luật sư Hà nói.

Việc sử dụng hình ảnh, logo cơ quan BHXH để tạo niềm tin giả mạo là hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, có thể bị xử lý theo Nghị định 99/2013/NĐ-CP và nếu có yếu tố lừa đảo, hoàn toàn có thể bị truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174 Bộ luật Hình sự.

Trong bối cảnh vật giá leo thang, không ít người lao động, đặc biệt là công nhân ở các khu công nghiệp, vì túng thiếu đã lựa chọn bán sổ BHXH để có tiền trước mắt. Tuy nhiên, cái giá họ phải trả không chỉ là quyền lợi bị mất, mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

“Người lao động sẽ mất quyền hưởng BHXH một lần, mất cơ hội cộng nối thời gian để đủ điều kiện hưởng lương hưu, đồng nghĩa với mất luôn quyền được cấp thẻ bảo hiểm y tế sau nghỉ hưu” - luật sư Hà nhấn mạnh.

Ngoài ra, việc giao sổ và giấy tờ tùy thân cho bên thứ ba còn khiến NLĐ đối mặt nguy cơ bị mạo danh trong các giao dịch tài chính, lợi dụng thông tin để lập hồ sơ vay nợ, lừa đảo. Trong trường hợp ký vào giấy ủy quyền chứa nội dung gian dối, NLĐ có thể bị xem xét là đồng phạm và bị xử lý trách nhiệm.

“Không nên vì vài triệu đồng mà đánh đổi cả tương lai an sinh xã hội. Khi cần hỗ trợ, người lao động nên tìm đến cơ quan BHXH hoặc các kênh tư vấn chính thống để được hướng dẫn miễn phí, chính xác và an toàn” - luật sư Hà khuyến cáo.