Góp ý Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi): Hài hòa các đặc điểm vùng, miền

Ngày 14-3, tại TP Cần Thơ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì Hội nghị lấy ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với 19 địa phương ở miền Đông và miền Tây Nam Bộ.

Xem xét đối tượng hỗ trợ

Tại hội nghị, ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, thông tin thực hiện Nghị quyết số 170/2022 của Chính phủ, UBND TP Cần Thơ đã ban hành Kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo này. Qua đó, có một số vấn đề đáng quan tâm. Điển hình là nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và cơ chế chuyển dịch đất đai.

Theo ông Trường, quy định việc hỗ trợ trong thu hồi đất nông nghiệp chỉ áp dụng cho tổ chức, cá nhân trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp - là những người không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, tổ chức kinh tế, chính trị, xã hội khác, kể cả người về hưu - gây băn khoăn. Đặc thù của ĐBSCL nói chung, TP Cần Thơ nói riêng là trên 80% cán bộ, công chức, viên chức xuất thân nông dân. "Họ không được xem là đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp nên khi bị thu hồi đất thì chỉ được nhận tiền bồi thường, không được nhận tiền hỗ trợ" - ông Trần Việt Trường nêu.

Nói rõ thêm, ông Nguyễn Quỳnh Thiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, cho hay nhiều cán bộ, công chức, viên chức nhận quyền sử dụng đất từ ông bà, cha mẹ. Quy định trên sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của họ khi xét chính sách có liên quan như thu hồi đất. Vì vậy, lãnh đạo tỉnh Trà Vinh đề nghị xem lại cụm từ "không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước".

Một vấn đề khác là việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất thì dự thảo nêu chỉ bồi thường với cây trồng và vật nuôi là thủy sản. Trước điều này, bà Nguyễn Thị Quyên Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long, đặt câu hỏi "vậy những vật nuôi khác không là thủy sản có được bồi thường hay không? Ví dụ như nông dân nuôi trùn quế cũng là vật nuôi nhưng không phải là thủy sản thì làm thế nào?". Bà Thanh cũng cho rằng bảng giá đất được xây dựng định kỳ hằng năm rất tốn kém và mất nhiều thời gian, vậy nên từ 2 hoặc 3 năm là mức thời gian hợp lý.

Bảo đảm nhiều yếu tố

PGS-TS Phan Trung Hiền, Trưởng Khoa Luật (Trường ĐH Cần Thơ), cũng cho rằng một số thiệt hại không được bồi thường bởi vì nó không được quy định như nuôi ong, nuôi tằm, trùn quế... Ngoài ra, bồi thường đối với cây trồng cũng chưa có phân biệt giữa vùng trồng chuyên canh, chất lượng cao với vùng trồng thông thường để có giá bồi thường thích hợp. Theo PGS-TS Phan Trung Hiền, cần có xác định thiệt hại cụ thể để bồi thường cho đầy đủ, đặc biệt là cho nông dân ở ĐBSCL.

Kết luận tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá công tác lấy ý kiến dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đã được các tỉnh phía Nam thực hiện bài bản, khoa học, nhiều hình thức phong phú, huy động thực chất đóng góp trí tuệ của người dân. Đây là cơ sở khoa học cũng như thực tiễn để xem xét, bổ sung, hoàn thiện dự thảo. "Khi triển khai những dự án phục vụ lợi ích công cộng, lợi ích quốc gia, chúng ta phải huy động được người dân tham gia và thụ hưởng lợi ích thực chất. Quan trọng nhất là cơ chế, cách làm chứ không phải là quy định cụ thể, thực hiện máy móc. Đây cũng là mục tiêu lớn nhất của dự thảo Luật Đất đai sửa đổi" - Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh quá trình quản lý đất đai ở 2 khu vực ĐBSCL và Đông Nam Bộ có nhiều điểm khác biệt so với những vùng miền khác trên cả nước. Vì vậy, đặt ra vấn đề làm sao đưa ra được một luật bảo đảm yếu tố lịch sử, điều kiện tự nhiên, văn hóa cho các vùng, miền cũng như bảo đảm mọi người dân được tiếp cận công bằng.

Phó Thủ tướng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu làm rõ hơn nữa quyền hạn, trách nhiệm của nhà nước với tư cách đại diện chủ sở hữu toàn dân. Cùng với đó, làm rõ sự tham gia của người dân trong quá trình chuyển dịch đất đai trên cơ sở công khai, minh bạch cách thức chia sẻ lợi ích từ những dự án phát triển không chỉ cho cộng đồng tại địa phương mà cả những địa phương, cộng đồng dân cư khác…