Cuộc chơi lớn mới của Tổng thống Donald Trump

Phía Nga không chính thức xác nhận nhưng phía Mỹ cho biết, đề xuất này của ông Trump dựa trên kết quả thương thảo giữa ông Steve Witkoff - đặc phái viên của Tổng thống Mỹ và ông Kirill Dmitriev - đặc phái viên của Tổng thống Nga, mà không có sự tham gia của Ukraina, EU, NATO hay quốc gia châu Âu nào khác.

Phía Mỹ không những chỉ gửi đề xuất này tới Ukraina mà còn đưa ra tối hậu thư cho Tổng thống Ukraina Volodymir Zelensky phải có phản hồi trước ngày 27.11, nếu không sẽ bị phía Mỹ ngừng viện trợ quân sự và chấm dứt mọi sự hậu thuẫn khác.

Chỉ cần nhìn vào phản ứng chính thức của Nga, Ukraina, EU và NATO mà chưa cần phải đọc hết 28 điểm nội dung cũng đã có thể thấy đề xuất này của ông Trump có lợi cho ai nhiều nhất và bất lợi nhiều nhất đối với ai. Tổng thống Nga Vladimir Putin hoan nghênh và coi nó là cơ sở tốt cho đàm phán giữa các bên liên quan về giải pháp giúp chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraina.

Ông Zelensky và lãnh đạo EU, NATO, Anh, Pháp và Đức không thể tán đồng nhưng cũng không công khai phản đối. Ông Zelensky thừa nhận, hiện tại là một trong những thời khắc khó khăn nhất đối với Ukraina. Bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 năm nay ở Nam Phi, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Đức Friedrich Merz phải vội vã tụ họp để đưa ra "phản đề nghị" của châu Âu.

Nguyên do là ông Trump gần như đã đưa gần hết những điều kiện tiên quyết lâu nay của Nga vào đề xuất của mình mà đại đa số trong đó vốn luôn bị Ukraina, EU và NATO kiên quyết bác bỏ. Cho nên đề xuất này của ông Trump như "dội gáo nước lạnh" vào Ukraina, EU và NATO.

Ukraina nhận được mỗi kết quả là ngừng chiến và cam kết rất chung chung, mơ hồ về đảm bảo an ninh cho Ukraina ở thời hậu xung đột. Ukraina phải chuyển nhượng lãnh thổ cho Nga, kể cả một số nơi ở vùng Donbass hiện tại Ukraina vẫn kiểm soát. Ukraina không được gia nhập NATO và không có lực lượng quân đội nước ngoài nào được triển khai ở Ukraina. Quân đội Ukraina bị hạn chế xuống tối đa chỉ còn có 600.000 quân và không được có vũ khí tầm xa, vũ khí hạt nhân.

Bất lợi đối với Ukraina, EU và NATO bao nhiêu thì lợi đối với Nga càng lớn bấy nhiêu. Theo đề xuất này thì NATO không những chỉ không được đưa quân đội vào Ukraina mà còn phải cam kết không kết nạp Ukraina vào liên minh và phải sửa đổi hiến chương để cam kết không mở rộng thêm. EU không những chỉ bị mất vai trò trong việc giải quyết cuộc xung đột ở Ukraina mà còn không được sử dụng số tài sản của Nga bị EU phong tỏa. Nga lại được hòa nhập vào thế giới và được mời vào nhóm G8.

Nếu giữ nguyên những nội dung như hiện tại thì đề xuất này của ông Trump gần như không có chút cơ hội nào để được Ukraina, EU và NATO chấp nhận.

Để xuất này của ông Trump có cách tiếp cận và định hình nội dung giống như đề xuất của ông Trump về hòa bình cho dải Gaza. Chắc chắn ông Trump đã được khích lệ và dẫn dắt bởi tiến triển đạt được liên quan đến đề xuất về hòa bình cho dải Gaza. Ông Trump đang dàn xếp cuộc chơi lớn mới bởi nếu đề xuất này của ông Trump được chấp thuận và thực thi thì cả chính trị châu Âu lẫn chính trị thế giới đều sẽ không còn như trước nữa.