Grab và GoTo có thể sắp sáp nhập hoạt động tại một quốc gia ĐNÁ, tạo ra đế chế gọi xe 29 tỷ USD

Theo hai nguồn am hiểu thông tin, nội dung thảo luận bao gồm đề xuất trao cho quỹ Danantara - quỹ tài sản quốc gia do Tổng thống Prabowo Subianto thành lập trong năm nay và được xem là đại diện lợi ích nhà nước một phần sở hữu thiểu số trong pháp nhân hợp nhất, kèm các quyền đặc biệt đối với mảng hoạt động tại Indonesia. Một trong các nguồn nói, các quyền đặc biệt này sẽ cho phép Danantara có tiếng nói về những vấn đề như mức thu nhập của tài xế.

Grab (công ty có trụ sở Singapore) và GoTo của Indonesia - đơn vị vận hành dịch vụ gọi xe Gojek đã nhiều lần “nối rồi lại ngắt” chuyện sáp nhập trong các năm qua. Năm nay, đàm phán dường như tăng tốc. Một quan chức Indonesia cho biết trong tháng này chính phủ dù không nắm cổ phần ở bất kỳ bên nào đang trao đổi về thương vụ.

Thực thể hợp nhất sẽ nắm khoảng 90% thị trường gọi xe và giao đồ ăn tại Indonesia, trở thành kẻ dẫn đầu tuyệt đối ở nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á.

Hai công ty vốn đã là nguồn tạo việc làm quan trọng cho một bộ phận dân số ngày càng phụ thuộc vào lao động phi chính thức. Riêng GoTo cho biết hãng có 3,1 triệu đối tác tài xế ô tô, xe ôm và giao hàng. Lực lượng này là một phần không thể thiếu của nền kinh tế: Chở khách qua những con phố đông nghẹt và giao đồ ăn, nhu yếu phẩm, bưu kiện. Trong bối cảnh thị trường việc làm khó khăn và tăng trưởng hạ nhiệt, nhiều người Indonesia chọn chạy xe để kiếm thu nhập.

Tầm ảnh hưởng của lao động gig thể hiện rõ khi họ cùng hàng nghìn người Indonesia khác xuống đường hồi tháng 8 phản đối các đặc quyền xa xỉ dành cho nghị sĩ. Lực lượng tài xế xuất hiện đông đảo sau khi Affan Kurniawan, 21 tuổi, người chạy cho cả Grab và Gojek tử vong vì bị xe bọc thép của cảnh sát cán tại một cuộc biểu tình.

Tuần trước, Quốc vụ khanh Indonesia Prasetyo Hadi nói chính phủ đang bàn về sáp nhập và Danantara - đơn vị quản lý 900 tỷ USD tài sản nhà nước đang tham gia thảo luận. “Vì đây là các công ty dịch vụ tạo việc làm, số lượng đối tác tài xế là cực lớn, và chúng tôi nhận thấy họ đang… vận hành nền kinh tế”, ông nói với báo giới

Các nhà phân tích Citigroup nhận định những phát biểu này cùng vai trò của Danantara cho thấy sự ủng hộ từ chính phủ Indonesia. Tuy vậy, xét tiền lệ các cuộc đàm phán từng đình trệ, “khả năng thất bại hoặc chậm trễ vẫn đáng kể”, theo nhà phân tích Ferry Wong.

Ở một diễn biến khác, các cổ đông GoTo - trong đó có SoftBank đã gửi thư cho hội đồng quản trị đề nghị miễn nhiệm CEO Patrick Walujo tại đại hội cổ đông bất thường sắp tới, viện dẫn giá cổ phiếu lao dốc. SoftBank – công ty đồng thời cũng nắm cổ phần ở Grab từ lâu đã thúc đẩy một thương vụ sáp nhập dù tập đoàn của Nhật Bản này từ chối bình luận.

GoTo trong công bố thông tin cho biết sẽ họp cổ đông ngày 17/12 nhưng “không liên quan tới bất kỳ hành động doanh nghiệp dự kiến nào”, đồng thời nói “chưa có quyết định hay thỏa thuận” nào về một thương vụ với Grab. Khi niêm yết vào 2021–2022, Grab và GoTo có tổng vốn hóa 72 tỷ USD; từ đó cổ phiếu lao dốc, Grab mất hơn một nửa, GoTo giảm trên 80% do cạnh tranh khốc liệt giữa hai bên trong khu vực.

Các nhà phân tích từng đồn đoán Grab (niêm yết Nasdaq, vốn hóa 24 tỷ USD) có thể thâu tóm GoTo (niêm yết Indonesia, vốn hóa 5 tỷ USD) trong một kịch bản sáp nhập; tuy nhiên, quyền sở hữu pháp nhân Indonesia từ lâu là điểm nghẽn. Trong cuộc phỏng vấn với Financial Times hồi tháng 3, CEO GoTo Patrick Walujo nói ông “mở lòng” với sáp nhập, nhưng cấu trúc cần được cân nhắc vì GoTo là một “nhà vô địch quốc gia”.

Tuần này, Giám đốc đầu tư Danantara Pandu Sjahrir nói “chúng tôi sẽ lắng nghe khuyến nghị của chính phủ” và để chi tiết sáp nhập cho doanh nghiệp quyết định; ông từ chối bình luận về đề nghị “cổ phần vàng”.

GoTo cũng từ chối bình luận về vấn đề này. Trong một tuyên bố, công ty nói HĐQT và ban điều hành “luôn ủng hộ các chính sách của chính phủ liên quan tới việc cải thiện phúc lợi cho đối tác tài xế và thương nhân, kể cả nếu điều đó đạt được thông qua sáp nhập, mua lại hoặc các hành động chiến lược khác”. Phía Grab từ chối bình luận.

Theo: Financial Times