Doanh nghiệp thủy sản chuyển hướng xuất khẩu sang thị trường ngách

Xuất khẩu sang Brazil tăng hơn 50%

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), thị trường tiêu thụ cá tại Brazil đang tăng trưởng nhanh nhờ sự thay đổi trong thói quen ẩm thực của người dân bản địa, tạo dư địa cho cá tra Việt Nam.

Theo số liệu mới nhất, từ đầu năm 2025 đến 15/9/2025, xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt gần 122,4 triệu USD, tăng 51% so với cùng kỳ năm 2024. Với đà tăng trưởng ấn tượng, Brazil trở thành một trong ba điểm đến tiêu thụ cá tra lớn nhất của Việt Nam.

Tuy nhiên, cơ cấu sản phẩm ngành hàng cá tra xuất khẩu hiện vẫn tập trung vào phi lê cá tra đông lạnh, trong khi các sản phẩm giá trị gia tăng như cá tẩm bột, chả cá hay cá viên chiếm tỷ trọng nhỏ. Trong khi đó, người tiêu dùng Brazil đang dần ưa chuộng sản phẩm chế biến sẵn, tiện lợi.

Theo VASEP, thị trường Brazil đang mở ra nhiều cơ hội cho cá tra Việt Nam, song đi kèm với đó là không ít thách thức mà doanh nghiệp cần chủ động vượt qua.

Theo chuyên gia của VASEP, trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang chứng kiến làn sóng chuyển dịch sang gia tăng chính sách bảo hộ, cùng với quy định khắt khe về hàng rào kỹ thuật tại các thị trường truyền thống như Mỹ, EU; Brazil và khu vực Nam Mỹ nổi lên như hướng đi mới cho ngành xuất khẩu cá tra Việt Nam.

Việc thúc đẩy đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) giữa Việt Nam và khối Mercosur (gồm Brazil, Argentina, Uruguay và Paraguay) được xem là cơ hội chiến lược để mở rộng thị trường. Brazil – nền kinh tế lớn nhất Nam Mỹ và thành viên chủ chốt của Mercosur – có thể trở thành cửa ngõ giúp cá tra Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào khu vực. Triển vọng này càng rõ rệt khi Bộ Công Thương dự kiến hoàn tất khởi động đàm phán FTA Việt Nam – Mercosur trong quý IV/2025.

Đa dạng sản phẩm xuất khẩu

Theo VASEP, mặc dù Brazil nổi lên như một thị trường tiềm năng nhưng ngành xuất khẩu cá tra Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều rào cản. Khoảng cách địa lý xa khiến chi phí logistics cao và thời gian vận chuyển kéo dài, làm giảm tính cạnh tranh của sản phẩm.

Ngoài ra, các yêu cầu của Brazil về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và chứng nhận an toàn thực phẩm không chỉ đòi hỏi doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế mà còn phải đáp ứng cả những quy định riêng của nước này. Điều này buộc doanh nghiệp phải đầu tư bài bản vào hệ thống kiểm soát chất lượng, nghiên cứu kỹ đặc thù thị trường và áp dụng quy trình phù hợp.

Bên cạnh đó, sự cạnh tranh gay gắt từ cá rô phi và cá minh thái, gây áp lực lớn về giá cho sản phẩm cá tra. Trong khi các đối thủ có lợi thế về chi phí logistics và mạng lưới phân phối mạnh, việc chưa đa dạng hóa được mặt hàng giá trị gia tăng khiến giá trị xuất khẩu sang Brazil chưa tương xứng với tiềm năng.

Brazil đang khẳng định vai trò là thị trường trọng điểm mới của ngành cá tra Việt Nam với tốc độ tăng trưởng ấn tượng và tiềm năng mở rộng lớn. Tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội khi FTA Việt Nam – Mercosur được ký kết và triển khai, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, tối ưu chi phí và đầu tư cho sản phẩm giá trị gia tăng.

Trong 9 tháng năm 2025, xuất khẩu thuỷ sản đạt 8,33 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này không chỉ thể hiện sự phục hồi mạnh mẽ của ngành sau giai đoạn đầy biến động, mà còn phản ánh khả năng thích ứng linh hoạt và sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều thách thức.

Cá tra ghi dấu ấn với kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ. Sự phục hồi của nhu cầu tại Trung Quốc, Mỹ và một số thị trường Trung Đông đã củng cố vững chắc vị thế cá tra Việt Nam trên bản đồ thủy sản thế giới.