Chuyện một DN dệt may Việt Nam muốn thoát “kiếp gia công”: Đưa 40% cây tre, cà phê, bạc hà, sen… vào vải sợi, làm cả áo “chống nắng” với chỉ số đến SPF100+

Fastlink thành lập từ năm 2008, được hợp nhất từ CTCP May mặc Xuân Phương Nam và Công ty Vải sợi May mặc An Thuận Phát. Doanh nghiệp là đơn vị đầu tiên ở Việt Nam cung cấp đồng phục may đo cho các doanh nghiệp lớn. Trong lúc tìm kiếm nguyên liệu, CEO Trần Hoàng Phú Xuân chợt nhận ra thị trường vải vóc ở Việt Nam đã rất cũ.

"Tôi từng tới hội chợ lớn nhất toàn cầu về trưng bày các nguyên liệu ngành may mặc. Tại đó, nhiều nước từ châu Âu, Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc hay Thái Lan… đều có mặt và đem đến những sản phẩm rất mới nhưng tuyệt nhiên không thấy bóng dáng người Việt nào. Điều khiến tôi ấn tượng nhất là ngay từ lúc đó, thế giới đã nói đến những loại vải vừa tốt cho người mặc, vừa thân thiện với môi trường. Tôi đã luôn tự hỏi: Tại sao có quá nhiều thứ hay ho như thế mà chúng ta lại không cung cấp cho thị trường?", bà Xuân hồi tưởng.

Dĩ nhiên, hành trình tìm ra các loại sợi mới không khó nhưng để thương mại hóa được chúng lại không hề dễ dàng. 15 năm về trước, khi Faslink lần đầu thương mại hóa được sơ mi bamboo (sợi tre), bà kể đã phải đi vào một nhà may lớn ở Việt Nam tới 9 lần để thuyết phục khách hàng.

“ Bạn biết không, sản phẩm chỉ có 1 nhưng 9 lần gặp họ, câu chuyện phải khác đi. Tới giờ, chuyện này vẫn được lan truyền qua các thế hệ nhân viên ở công ty tôi như một ví dụ điển hình về lòng kiên trì”, bà nói. Và kết quả, đến nay Công ty đã bán hàng chục triệu bộ trang phục như vậy.

Năm 2019, Faslink cũng là công ty đầu tiên trên thế giới thương mại thành công được polo, sơ mi từ sợi café. Hoặc như vải sợi sen, Công ty cũng là những người tiên phong trên thế giới làm ra chiếc sơ mi sen… Các ví dụ như thế rất rất nhiều.

Thành tựu cũng đi kèm với thách thức, Faslink đúng là đã tạo nên được rất nhiều dấu mốc mà theo tâm sự thì "có lẽ chúng tôi luôn bị ám ảnh bởi cụm từ "first in the world"". Chính nỗi ám ảnh này là đòn bẩy giúp Công ty luôn sáng tạo và đi đúng với xu hướng dệt may xanh. Faslink vừa cho ra mắt áo chống nắng, đặc biệt thích hợp với khí hậu Việt Nam. Trong đó, dòng báo polo với chất liệu Cooling Café đạt chỉ số chống nắng lên đến SPF100+, áo sơ-mi Offsun giảm nhiệt tức thời trên bề mặt da từ 1- 2 độ C, áo Charcoal Wear với cấu tạo từ sợi than café giúp giữ ấm vào mùa đông và làm mát vào mùa hè…

Dù có nhiều thành tích, hành trình vừa qua của Công ty cũng chỉ mới là những bước đi đầu tiên, khi thời trang bền vững ở Việt Nam vẫn còn nhiều thử thách và khá mới. Chưa kể, đầu tư cho "xanh hóa" doanh nghiệp là cả một quá trình và tốn kém chi phí, không phải đơn vị nào cũng sẵn sàng bỏ tiền ra để đầu tư.

Do đó bài toán khó hiện nay là làm thời trang bền vững không còn là xu hướng để các doanh nghiệp có thể lựa chọn làm hay không làm mà là yêu cầu bắt buộc để thích ứng với thị trường hiện nay. Các doanh nghiệp Việt Nam cần lựa chọn con đường nào, có những thay đổi nào để bắt kịp dòng chảy này, đặc biệt để thoát khỏi “kiếp gia công” như hiện tại.

Theo bà Xuân, Việt Nam hiện có lợi thế về nguồn nguyên liệu trong tự nhiên dồi dào, "rừng vàng biển bạc", nếu có thể có được công nghệ và đủ tiềm lực sản xuất các sợi vải bền. Chưa kể, ngày càng nhiều nhân tài, những người trẻ tài năng đam mê về ngành dệt may. Và doanh nghiệp Việt cũng đã nhận thức chuyển đổi kịp thời từ gia công sang FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm), ODM (tự chủ từ khâu thiết kế, sản xuất đến bán hàng).

"Đã có những nhà máy dệt sẵn sàng chuyển đổi quy trình sản xuất để làm ra những loại vải "xanh". Đây là một thông điệp tôi cho là rất quyết liệt trong bối cảnh kinh tế mở, hội nhập với chi phí giá thành hợp lý, các đơn hàng đi nước ngoài ngày càng nhiều…", bà nhận định.

Tín hiệu tích ở góc độ người tiêu dùng, đã có rất nhiều người trẻ thích trang phục cơ bản, mặc được nhiều dịp, có đầy đủ tính năng như: nhanh khô, khử mùi, dễ giặt, bền màu… Đây là xu hướng mà 5-7 năm nay ở các nước rất phát triển. Tại Việt Nam, mọi thứ cũng đang dịch chuyển rất nhanh theo hướng đó. Nguyên liệu "xanh" trong ngành dệt may Việt Nam đang trên hành trình tìm chỗ đứng riêng cho mình.

Nhìn chung, triển bền vững ở thời điểm hiện tại không còn là một khái niệm hay mục tiêu, mà đã trở thành chiến lược hành động quốc gia của các nước trên thế giới; và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó.

Riêng Fastlink, thống kê đến năm 2022 tổng sản lượng Công ty đạt hơn 5 triệu mét, trong đó các dòng nguyên liệu có nguồn gốc từ nhiên chiếm 40%, 60% sản lượng nguyên liệu tính năng hướng đến những lợi ích có giá trị cho người mặc. Năm 2022, Fastlink còn là thương hiệu đại diện cho Việt Nam phát biểu về thời trang bền vững và kinh tế tuần hoàn tại Hội nghị APEC.