Tạo dựng cuộc sống tử tế, chấm dứt xin ăn

TP HCM đang nỗ lực giải quyết nạn xin ăn. Tuy nhiên, để xóa bỏ hoàn toàn tình trạng này, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, cùng những giải pháp đồng bộ và bền vững.

Góc khuất đô thị

TP HCM, một đô thị phồn hoa, nhộn nhịp nhưng đâu đó vẫn còn những mảnh đời cơ cực, lang thang kiếm sống. Đêm 11-3, tại ngã tư Nguyễn Oanh - Phan Văn Trị (quận Gò Vấp), ba đứa trẻ khoảng 12-15 tuổi mang theo những dụng cụ biểu diễn nguy hiểm như xăng dầu, kim loại quấn vải tẩm dầu lao ra giữa dòng xe cộ để xin tiền bằng trò thổi lửa. Những hình ảnh này khiến người dân không khỏi xót xa, lo cho tương lai của các em.

Tương tự, trên đường Bạch Đằng, Phan Đăng Lưu (quận Bình Thạnh), nhiều người già, trẻ em với dáng vẻ khắc khổ ngồi vật vờ xin ăn. Họ chìa tay, ngửa nón khi thấy người qua đường chậm lại, hy vọng nhận được chút lòng thương cảm. Tại cầu Lê Văn Sỹ (quận 3), một cụ bà 80 tuổi ngồi ngay cột đèn tín hiệu, lặng lẽ xin từng đồng bạc lẻ. Ngã tư Cách mạng Tháng Tám - Nguyễn Thị Minh Khai (giao quận 1 và quận 3) cũng có một phụ nữ bế con nhỏ xin tiền người đi đường.

Ở một góc khác, trên đường Khuông Việt (phường Phú Trung, quận Tân Phú), một bé gái 10 tuổi thường xuyên xin tiền khách mua bánh mì. Người dân khu vực cho biết có một phụ nữ và một đứa trẻ đứng chờ gần đó, có thể là mẹ và em của bé gái. Mỗi khi nhận được tiền, bé gái lại mang đến đưa cho người phụ nữ.

Mặc dù tình trạng xin ăn vẫn còn diễn ra ở nhiều nơi nhưng so với trước đây, lượng người ăn xin ở các "cứ điểm" như cầu Chữ Y (nối quận 5 và quận 8), cầu Ông Lãnh (nối quận 1 và quận 4), đường Nguyễn Văn Cừ (quận 1, 5), đường Cộng Hòa, Trường Chinh (quận Tân Bình) đã giảm đáng kể. Lực lượng chức năng địa phương cũng thường xuyên tuần tra, nhắc nhở và đưa những đối tượng này và người lang thang về trụ sở làm rõ.

Quyết liệt xử lý

Trước tình trạng người lang thang xin ăn, chèo kéo khách du lịch diễn ra phức tạp, UBND TP HCM đã ban hành Công văn số 1404/UBND-VX ngày 3-3-2025, yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường xử lý triệt để tình trạng này. Các quận, huyện và TP Thủ Đức được giao nhiệm vụ đánh giá toàn diện, rà soát, thống kê và lập danh sách các đối tượng chăn dắt, xin ăn, bán hàng rong, "chặt chém", chèo kéo du khách tại các khu vực công cộng và điểm du lịch.

Để thực hiện hiệu quả, các đơn vị cần phối hợp chặt chẽ, tổ chức tuần tra khép kín, tiếp nhận và xử lý kịp thời các tin báo, phản ánh từ người dân và du khách. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất các giải pháp tổ chức, sắp xếp, quản lý hoạt động buôn bán hàng rong một cách khoa học, văn minh, bảo đảm mỹ quan đô thị và an ninh, an toàn.

Theo ThS Nguyễn Duy Hải, Trường ĐH Văn Hiến, để giải quyết triệt để tình trạng trẻ em lang thang xin ăn, cần có một giải pháp tổng thể, kết hợp giữa chính sách hỗ trợ, sự phối hợp của chính quyền và ý thức cộng đồng. Việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các đối tượng chăn dắt trẻ em, nâng cao hiệu quả hoạt động của các trung tâm bảo trợ xã hội và xây dựng đội ngũ nhân viên xã hội chuyên nghiệp. Ngoài ra, cần có sự chung tay của các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp trong việc hỗ trợ đào tạo nghề, cấp học bổng và tạo việc làm cho các gia đình có trẻ lang thang.

PGS-TS Trương Văn Vỹ, chuyên gia về xã hội học tội phạm, giảng viên Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG TP HCM, cũng cho rằng cần xác minh nhân thân người xin ăn để có biện pháp hỗ trợ phù hợp, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp bảo kê, chăn dắt. Đặc biệt, cần ngăn chặn tình trạng người lớn nước ngoài đưa trẻ nhỏ sang Việt Nam xin ăn. Mỗi người dân cũng cần xem xét lại cách thức cho tiền người xin ăn, tránh tạo thói quen ỷ lại và gây thêm gánh nặng cho xã hội.