Có an cư mới lạc nghiệp

Dù muốn hay không, chúng ta cũng phải thừa nhận đã rất chậm phát triển NƠXH, nhà ở cho người thu nhập thấp. Thực trạng này tỉ lệ nghịch với tốc độ phát triển nhà ở thương mại, với hơn 148.000 căn được xây từ năm 2016-2020.

Không chỉ TP HCM mà bất cứ thành phố nào khác khi thu hút lượng lớn lao động nhập cư thì bài toán nhà ở cần đặt ra ngay từ bước quy hoạch. Thực tế, từ 20 năm trước, vấn đề xây NƠXH, nhà lưu trú công nhân, nhà giá rẻ... đã được TP HCM đặt ra; nhiều khu đất ngoại vi đã được chỉ định xây dựng. Tuy nhiên, cơn sốt nhà đất tăng từng ngày, lợi nhuận hấp dẫn từ nhà ở thương mại đã bóp chết những dự án NƠXH từ trong trứng nước. Có những dự án NƠXH đã biến thành nhà kinh doanh hoặc nhiều khu NƠXH được bán cho phần lớn người không khó khăn.

Cơ hội phát triển NƠXH tưởng chừng thành hiện thực khi Nghị định 100/2015 ra đời, quy định đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô từ 10 ha trở lên tại các đô thị từ loại 3 trở lên thì phải dành 20% quỹ đất ở trong dự án để bố trí NƠXH; dự án dưới 10 ha thì được chọn bố trí bằng đất, quỹ nhà hoặc bằng tiền. Thế nhưng, chẳng có nhiều doanh nghiệp bất động sản mặn mòi. Kế tiếp, Nghị định 49/2021 quy định các dự án nhà ở thương mại quy mô từ 2 ha trở lên tại đô thị đặc biệt, loại 1; từ 5 ha trở lên tại đô thị loại 2, 3 thì phải bố trí 20% quỹ đất làm NƠXH. Quy định này lại vấp phải phản ứng mạnh từ doanh nghiệp.

Nói thẳng ra, đã là doanh nghiệp bất động sản thì điều quan tâm trước tiên chính là lợi nhuận, trong khi NƠXH không đáp ứng mục tiêu này. Thế nên, khi quy định bắt buộc phải xây dựng NƠXH thì họ tìm cách vô hiệu hóa. Hiện nay, có rất nhiều dự án không thực hiện quy định dành 20% quỹ đất xây dựng NƠXH nhưng cũng chưa bị xử lý gì.

Một thực trạng khác được nêu ra tại nhiều cuộc họp là khan hiếm quỹ đất sạch để xây NƠXH. Điều này khá phi lý bởi vẫn có thể giao cả ngàn hecta đất để xây dựng các khu thương mại, nhà ở cao cấp, khu vui chơi - giải trí... trong khi nhu cầu nhà ở của người dân ngày càng bức bối và không có lối ra.

Sắp tới, theo định hướng, TP HCM sẽ có thêm nhiều thành phố vệ tinh. Các quy hoạch về phát triển kinh tế từng vùng đã rõ ràng và sẽ thu hút lực lượng lao động khổng lồ. Đừng mơ tưởng lực lượng lao động này sẽ mua những căn nhà thương mại có giá bằng gia tài cả đời họ tích góp.

Phải chuẩn bị khu lưu trú, NƠXH, nhà giá rẻ. Khó khăn mấy cũng phải làm vì lực lượng lao động là yếu tố rất quan trọng trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và sẽ quyết định đến sự thành bại của các kế hoạch phát triển kinh tế vùng.