Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường, cần giải bài toán thiếu giáo viên

Thủ tướng Chính phủ vừa có Quyết định số 2371/QĐ-TTg ngày 27.10.2025 phê duyệt Đề án "Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2045".

Theo đề án, ở bậc phổ thông, tất cả trường học phải dạy Tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1. Trong đó, ít nhất 20% số trường đạt mức độ 1 về giảng dạy ngôn ngữ này, 5% mức độ 2 và 2% mức độ 3. Trong những năm kế tiếp, số trường đạt mức độ 3 tăng dần lên 15%, mức độ 2 và 1 lần lượt là 20% và 50%.

Cô Liễu Thị Khảm - Hiệu trưởng Trường TH&THCS Tràng Phái (Lạng Sơn) cho rằng, việc dạy tiếng Anh từ lớp 1 là một chính sách lớn, tạo cơ sở pháp lý và định hướng cụ thể để nhà trường xây dựng kế hoạch nhân sự, chương trình giảng dạy và cơ sở vật chất.

"Đây cũng như động lực nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên khi chủ trương này tạo áp lực tích cực, thúc đẩy giáo viên tự bồi dưỡng năng lực ngoại ngữ và chuẩn hóa trình độ để đáp ứng yêu cầu mới" - cô nói.

Tuy nhiên, trên thực tế, cô Khảm cho rằng việc bắt buộc dạy tiếng Anh từ lớp 1 sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là bài toán thiếu giáo viên.

"Trường TH&THCS Tràng Phái, nhà trường hiện chưa đủ giáo viên tiếng Anh biên chế, buộc phải ký hợp đồng giáo viên ngắn hạn để đảm bảo chương trình. Hơn nữa, đội ngũ giáo viên hợp đồng thường xuyên biến động, ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định của tập thể và kế hoạch giảng dạy dài hạn" - cô Khảm bày tỏ.

Hiệu trưởng Trường TH&THCS Tràng Phái nói thêm, nhà trường cũng phải đối mặt với áp lực đào tạo và bồi dưỡng, khi cần tổ chức các hoạt động hỗ trợ chuyên môn cho giáo viên mới, tốn kém thời gian và kinh phí.

"Ngoài ra, nhà trường còn gặp khó khăn do trình độ tiếng Anh giữa các cấp học chênh lệch. Với đặc thù là trường liên cấp, khi bắt buộc dạy tiếng Anh từ lớp 1, chúng tôi sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng trong việc bố trí giáo viên phù hợp cho từng khối lớp, đặc biệt là lớp 1, nơi học sinh mới làm quen với môn học này" - cô Khảm chia sẻ.

Thiếu giáo viên, đây không chỉ là nỗi lo của 1, 2 điểm trường, mà diễn ra tại nhiều tỉnh thành, đặc biệt là các tỉnh miền núi.

Theo thống kể của Bộ GDĐT, cần bổ sung khoảng 12.000 giáo viên tiếng Anh mầm non, gần 10.000 giáo viên tiểu học, đồng thời bồi dưỡng ít nhất 200.000 giáo viên có khả năng giảng dạy bằng tiếng Anh đến năm 2030 để triển khai đề án.

Về giải pháp khắc phục khó khăn trong việc đảm bảo đội ngũ giáo viên khi tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc từ lớp 1, trao đổi với PV Lao Động, TS Nguyễn Tùng Lâm - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giáo dục Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) - cho rằng, cần tăng số lượng người dạy, có thể thực hiện theo hai hướng kết hợp.

"Thứ nhất, huấn luyện giáo viên tại chỗ. Các giáo viên hiện có tại trường được đào tạo, nâng cao năng lực. Một số giáo viên sau 1 - 2 năm đào tạo có thể đạt trình độ khá tốt. Mục tiêu của phương án này là vừa nâng cao trình độ chung, vừa bổ sung nhân lực cho nhà trường. Thứ hai, tuyển dụng thêm giáo viên mới. Đây là cách tăng cường nguồn lực từ bên ngoài để đảm bảo đủ số lượng giáo viên, đáp ứng nhu cầu dạy tiếng Anh từ lớp 1" - thầy Lâm cho hay.

Tuy nhiên, khi triển khai các giải pháp trên, TS Nguyễn Tùng Lâm nhấn mạnh cần lưu ý hai vấn đề quan trọng về nguồn lực và tài chính.

"Trước hết, chất lượng đào tạo giáo viên phải được đảm bảo. Không thể chỉ đào tạo cấp tốc mà không đảm bảo chất lượng, bởi đào tạo nhiều lần nhưng chất lượng kém vẫn không thể cải thiện trình độ của giáo viên. Thứ hai, nguồn lực và tài chính phải rõ ràng. Mọi kế hoạch tăng giáo viên cần có ngân sách cụ thể; nếu không có nguồn tài chính, giải pháp sẽ không khả thi" - thầy Lâm nhận định.

Theo TS Nguyễn Tùng Lâm, việc vừa nâng cao trình độ giáo viên hiện có, vừa bổ sung nhân lực từ bên ngoài là giải pháp khả thi, đồng thời tạo động lực để giáo viên chủ động bồi dưỡng năng lực ngoại ngữ, đáp ứng yêu cầu dạy tiếng Anh từ lớp 1.