Nhà máy đèn Bờ Hồ - ‘Cái nôi’ của ngành Điện Việt Nam

Tháng 7-1894, Hội đồng Thành phố thông qua hợp đồng và thời điểm khởi công xây dựng xưởng phát điện Hà Nội (còn gọi là Nhà máy đèn Bờ Hồ) tại phố Francis Garnier (nay là phố Đinh Tiên Hoàng) do Công ty Côngtinăngtan Êđidông thi công. Ngày 20-11-1894, việc thử nghiệm lò hơi được tiến hành và ngày 5-1-1895, Nhà máy đèn Bờ Hồ chính thức đi vào vận hành phục vụ chiếu sáng. Lúc này, Nhà máy có 2 máy phát điện một chiều tổng công suất là 500 kW.

Nhà máy đèn Bờ Hồ tại phố Frăng-xi-Gác-ni-ê bên cạnh hồ Hoàn Kiếm (nay là phố Đinh Tiên Hoàng).

Giai đoạn này Nhà máy đèn Bờ Hồ do người Pháp, Công ty Điện khí Đông Dương quản lý, cung cấp điện cho 523 đèn điện ở những khu phố người Âu và phục vụ cho sinh hoạt của gia đình. Năm 1922, sản lượng điện do Nhà máy Đèn Bờ Hồ là 2.000.000 kWh, cung cấp điện cho thành phố Hà Nội, Hà Đông và các vùng lân cận.

Cách mạng tháng Tám thành công, những người thợ điện đã kiên trì bám ca, bám máy để duy trì dòng điện thắp sáng Thủ đô và chuẩn bị cùng cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp.

Chiến thắng Điện Biên phủ (7/5/1954), Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết đã chấm dứt chế độ thực dân. Ngày 10/10/1954, Thủ đô Hà Nội được giải phóng, Nhà máy đèn Bờ Hồ được tiếp quản và trở thành “cái nôi” của ngành Điện Việt Nam và được đổi tên thành Nhà máy điện Hà Nội.

Bác Hồ tới thăm hỏi, động viên những người thợ điện Thủ đô (ngày 21/12/1954).

Vào ngày 21/12/1954 sau 2 tháng kể từ khi tiếp quản Thủ đô, mặc dù rất bận việc nước nhưng Bác Hồ vẫn dành thời gian đến thăm Nhà máy đèn Bờ Hồ. Bác căn dặn“Nhà máy này bây giờ là của nhân dân, của Chính phủ, của các cô, các chú. Các cô, các chú là chủ thì phải gìn giữ nhà máy, làm cho nó phát triển hơn nữa”. Lời bác ngày đó đã trở thành kim chỉ nam trong hành động, là nguồn động viên to lớn cho các thế hệ thợ điện Thủ đô. Và ngày 21-12 hằng năm đã trở thành Ngày truyền thống ngành Điện lực Việt Nam.

Những năm 1965 đến năm 1972, đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc. Tại Thủ đô Hà Nội nhiều trạm điện, cột điện, đường dây bị phá huỷ và hư hỏng. Với tinh thần “Tổ quốc cần điện như cơ thể cần máu” những người thợ điện Thủ đô đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng hy sinh, ngày đêm phục vụ quân và dân sản xuất chiến đấu. Trong trận chiến giữ cho nguồn sáng, 2 công nhân điện đã hi sinh trong quá trình vận hành, sửa chữa, bảo vệ lưới điện. Đó là liệt sỹ Hoàng Thế Doãn và liệt sỹ Đào Xuân Phương. Đó là tấm gương dũng cảm như công nhân Nguyễn Đình Thanh đang trực ca đã nhanh chóng cởi áo, nút lại lỗ thủng có nguy cơ chảy hết dầu do bị bom bi làm thủng…

Đại thắng mùa xuân năm 1975, đất nước hoàn toàn thống nhất, cùng với công cuộc tái thiết, xây dựng Thủ đô, ngành điện Hà Nội bắt tay vào khôi phục, hàn gắn vết thương chiến tranh, củng cố, phát triển lưới điện nhằm đáp ứng yêu cầu về điện cho sự phát triển của Thủ đô. Giai đoạn này, Nhà máy đèn Bờ Hồ lúc này gọi là Sở Quản lý và phân phối Điện khu vực I.

Thủ đô Hà Nội trở nên đẹp hơn, khang trang hơn cùng với sự phát triển của ngành Điện.

Sau nhiều lần đổi tên, từ Nhà máy đèn Bờ Hồ năm xưa… Năm 2010, Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội (EVNHANOI) được thành lập trên cơ sở nâng cấp và tổ chức lại Công ty Điện lực TP Hà Nội hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con và là đơn vị thành viên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Từ Nhà máy đèn Bờ Hồ ban đầu, thô sơ, Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội đã phát triển mạnh mẽ và bền vững, trở thành doanh nghiệp phân phối điện hàng đầu Việt Nam và xứng tầm khu vực; đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu về điện phục vụ sản xuất, phát triển kinh tế và sinh hoạt của nhân dân Thủ đô. Vận hành cung ứng điện an toàn, liên tục, ổn định, đặc biệt là cung cấp điện an toàn tuyệt đối phục vụ các hoạt động chính trị, an ninh quốc phòng, văn hóa, ngoại giao của Đảng và Nhà nước diễn ra trên địa bàn Thủ đô. Hiện, EVNHANOI đang bán điện cho xấp xỉ 2,8 triệu khách hàng; quản lý 55 trạm biến áp 110/220 kV, 22.662 trạm biến áp phân phối…

Trạm 110 kV Bắc Thành Công sử dụng công nghệ GIS.

Đã thành truyền thống, những thế hệ thợ điện Thủ đô luôn tận tâm, phục vụ khách hàng với khẩu hiệu “Chuyên ngiệp - văn minh - hiệu quả”. Công nhân điện” là những con người có tính kỷ luật cao, chịu đựng được gian khổ vì đặc thù nghề nghiệp. Nghề “Thợ điện” là một nghề rất vất vả, đối diện với môi trường làm việc rất khắc nghiệt, luôn rình rập những hiểm nguy, khó lường. Dù ngày hay đêm, công nhân điện vẫn sẵn sàng lên đường ngay lập tức mỗi khi có sự cố xảy ra. Nghề tuy vất vả, hiểm nguy, nhưng những người thợ điện Thủ đô vẫn ngày đêm làm việc, cống hiến hết mình để dòng điện luôn thông suốt.

Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội vinh dự đón nhận Huân chương Lao động Hạng Nhất.

Ghi nhận những công lao cũng như những thành tích nổi bật đã đạt được trong suốt quá trình xây dựng và phát triển của EVNHANOI (tiền thân là Nhà máy Đèn Bờ Hồ năm xưa), Đảng, Nhà nước đã trao tặng nhiều Huân chương, Danh hiệu cao quý. Trong suốt chặng đường lịch sử xây dựng và phát triển, với vinh dự được thay mặt ngành Điện cả nước đảm bảo vận hành cung ứng điện liên tục, an toàn, ổn định cho Thủ đô Hà Nội, EVNHANOI đã từng bước phát triển bền vững và không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ của Thành uỷ, UBND Thành phố Hà Nội và Tập đoàn Điện lực Việt Nam giao phó./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM