Việt Nam và Bangladesh: Triển vọng thương mại và đầu tư song phương

Thu nhập bình quân đầu người của Bangladesh đạt gần 2.000 USD vào năm ngoái, tăng hơn ba lần kể từ năm 2006. Việt Nam cũng vậy, tăng trưởng trung bình gần 7% và đạt tốc độ tăng trưởng 7% vào năm 2019. Thu nhập bình quân đầu người đạt 7.900 USD vào năm 2019. Tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, góp phần tăng tiêu dùng và bán lẻ. Ở khía cạnh nào đó, hai nước thậm chí còn là đối thủ cạnh tranh khi Việt Nam đã vượt qua Bangladesh để trở thành nước xuất khẩu hàng may mặc lớn thứ hai vào năm 2020, theo Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Việt Nam và Bangladesh vẫn là đối tác thân thiết và thiết lập quan hệ vào tháng 2/1973. Năm 2013, hai quốc gia đã kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Việt Nam và Bangladesh đang phấn đấu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại song phương lên 2 tỷ USD vào năm 2021. Cả hai nước đã xác định 11 lĩnh vực ưu tiên bao gồm thương mại nông sản và xuất khẩu dược phẩm từ Bangladesh sang Việt Nam. Thương mại giữa Việt Nam và Bangladesh đã phát triển kể từ cuộc họp Ủy ban Thương mại hỗn hợp đầu tiên vào năm 2015. Cả Việt Nam và Bangladesh đều có dân số trẻ và quy mô lớn, có nghĩa là một nguồn lao động đáng kể mà các doanh nghiệp có thể sử dụng. Cả hai quốc gia cũng được hưởng lợi từ lợi thế địa lý.

Bangladesh nằm giữa Trung Quốc và Ấn Độ và tiếp xúc với ASEAN, nước này cũng có lối vào Vịnh Bengal, cho phép tàu bè tiếp cận thương mại vào nước này. Ngược lại, Việt Nam có đường bờ biển dài tiếp xúc với hành lang thương mại Đông Á, có các cảng, sân bay và biên giới với Trung Quốc, làm cho Việt Nam trở thành một địa điểm lý tưởng trong chiến lược Trung Quốc cộng một.

Cho đến nay, Việt Nam đã thực hiện một số khoản đầu tư vào Bangladesh: bao gồm đầu tư vào các đặc khu kinh tế của Bangladesh, hợp tác trong lĩnh vực CNTT-TT, hợp tác song phương trong lĩnh vực dệt may, thương mại sản phẩm Halal, thương mại dịch vụ phần mềm, liên kết hàng không trực tiếp, xúc tiến thương mại đay và hàng đay, hợp tác lĩnh vực ngân hàng và hợp tác lĩnh vực du lịch. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Bangladesh bao gồm clinker, xi măng, phôi thép và điện thoại di động. Ngược lại, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt, da, giày, thuốc và mè từ Bangladesh.

Về đầu tư, đến tháng 4 năm 2019, tổng vốn đầu tư của Bangladesh vào Việt Nam đạt 1,18 triệu USD, xếp thứ 43 trong số 80 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Trong khi đó, Việt Nam có 1 dự án đầu tư tại Bangladesh với tổng vốn 27.900 USD. Bangladesh hiện đứng thứ 68/72 quốc gia và vùng lãnh thổ mà Việt Nam đầu tư vào.

Cả Việt Nam và Bangladesh đều có chính sách thương mại cởi mở, lực lượng lao động cạnh tranh và các ưu đãi cho các doanh nghiệp nước ngoài. Việt Nam đã theo đuổi chính sách thương mại mở thông qua một số hiệp định thương mại tự do. Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Thương mại tự do Anh - Việt (UKVFTA) là minh chứng cho điều này. Việt Nam cũng đã thay đổi luật trong nước để làm cho môi trường kinh doanh trở nên hấp dẫn đối với các nhà đầu tư với các công ty nước ngoài cạnh tranh kinh doanh trong nước. Một số công ty đa quốc gia như Samsung, Google, Adidas, Nike, Foxconn và H&M đã chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam để thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư của Việt Nam.

Tại Bangladesh, xuất khẩu lớn hàng may mặc sang EU và Mỹ tạo nên phần lớn hàng xuất khẩu. EU đã cho phép sản xuất miễn thuế từ các nước kém phát triển nhất (LDC) như Bangladesh. Tuy nhiên, khi nền kinh tế Bangladesh cải thiện và thu nhập bình quân đầu người tăng, nước này có thể không còn là LDC.

Tuy nhiên, thương mại song phương Việt Nam - Bangladesh vẫn chưa phát huy hết tiềm năng và tăng cường đầu tư vào các đặc khu kinh tế và khu công nghệ cao của Bangladesh. Bangladesh và Việt Nam chia sẻ các mục tiêu chung tại các diễn đàn quốc tế đa phương lớn như Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết (NAM) và Hợp tác Nam-Nam. Lãnh đạo hai nước đã có những chuyến thăm thường xuyên nhằm nâng cao quan hệ song phương cũng như mở rộng hợp tác lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương khác nhau.

Trong khi Việt Nam và Bangladesh chưa có hiệp định thương mại tự do, hai nước đều nhấn mạnh đến thương mại và cần tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nhân và cộng đồng doanh nghiệp hai nước tìm hiểu cơ hội kinh doanh và đầu tư tại cả hai nước. Khi cả Việt Nam và Bangladesh nhìn ra xa hơn nền kinh tế thì vẫn có rất nhiều cơ hội cho thương mại giữa hai nước. Cả Việt Nam và Bangladesh đều được hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Ngoài ra, khi Trung Quốc tăng cường chuỗi giá trị, sản xuất ở nước này đắt hơn nhiều so với vài năm trước. Và trong khi các ngành công nghiệp sản xuất, cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng của Trung Quốc chưa được bắt kịp, Việt Nam và Bangladesh đã tạo ra nhiều cơ hội xuất sắc trong các ngành như may mặc và dệt may.

Tuy nhiên, Việt Nam đang nỗ lực thu hút đầu tư công nghệ cao và nâng cao chuỗi giá trị từ những cụm sản phẩm đơn giản. Bangladesh đang cố gắng làm điều tương tự bằng cách đa dạng hóa ngành sản xuất của mình. Thay vì chỉ là hàng may mặc, nước này có thể chuyển sang lĩnh vực sản xuất điện tử như Việt Nam và phát triển chuỗi giá trị. Bangladesh cũng có Trung Quốc là đối tác thương mại lớn và là một phần của Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường; điều này có khả năng giúp phát triển hơn nữa nền kinh tế của nước này.

Mặc dù Bangladesh còn một chặng đường dài phía trước, nhưng đang trên con đường trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình. Mặc dù Covid-19 đã ảnh hưởng đến các kế hoạch này ở một mức độ nhất định, các mục tiêu dài hạn vẫn đang được thực hiện vì cả hai quốc gia đều sẵn sàng trở thành cường quốc kinh tế.