Tín hiệu lạc quan hiếm hoi đàm phán Mỹ - Ukraina

Ngày 30.11, các quan chức Mỹ và Ukraina đã có cuộc thảo luận được cả hai phía mô tả là “năng suất, thực chất và tiến triển”, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong nỗ lực tìm kiếm hòa bình với Nga sau gần 4 năm xung đột khốc liệt.

Cuộc họp diễn ra tại bang Florida, do Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio chủ trì, với tâm điểm là bản lộ trình hòa bình mà Washington đang thúc đẩy.

Phát biểu sau cuộc gặp, Ngoại trưởng Rubio cho biết ông “vẫn lạc quan dù thực tế đầy khó khăn”. Ông nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng là xây dựng một con đường đảm bảo Ukraina “hoàn toàn có chủ quyền và độc lập”, đồng thời mở ra một tương lai “thịnh vượng hơn bao giờ hết” cho Kiev.

Hai tuần trước đó, Mỹ đã đưa ra đề xuất ban đầu - một bản kế hoạch hòa bình gây tranh cãi vì bị cho là thiên về có lợi cho Nga. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận gần đây giữa hai bên đã giúp điều chỉnh lại nhiều điểm then chốt.

Đáng chú ý, phái đoàn Mỹ có sự xuất hiện của đặc phái viên Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể Tổng thống Donald Trump, cho thấy mức độ quan tâm đặc biệt của Nhà Trắng đối với tiến trình này.

Ngoại trưởng Rubio xác nhận ông Witkoff sẽ bay tới Mátxcơva để tiếp tục vòng tiếp xúc với phía Nga. “Có rất nhiều yếu tố đang chuyển động, và rõ ràng còn một bên khác phải tham gia phương trình” - ông nói, ám chỉ lập trường cứng rắn của Nga.

Một diễn biến quan trọng trong ngày đàm phán là sự thay đổi nhân sự phía Ukraina. Ông Rustem Umerov, Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia, đã đảm nhiệm vai trò trưởng đoàn đàm phán mới sau khi ông Andriy Yermak từ chức liên quan đến bê bối tham nhũng trong nước. Đây là thay đổi được đánh giá là mang tính chiến thuật của Kiev, trong bối cảnh họ đang phải chống đỡ sức ép quân sự lẫn chính trị.

“Tôi cảm ơn Mỹ vì đã lắng nghe, hỗ trợ và đồng hành cùng chúng tôi” - ông Umerov phát biểu khi bước vào cuộc họp. Sau buổi làm việc, ông tiếp tục mô tả các thảo luận là “rất hiệu quả”, khẳng định mọi vấn đề cốt lõi của Ukraina đều được đưa ra và Washington “hết sức ủng hộ”.

Tình thế lúc này của Ukraina được đánh giá là “ngàn cân treo sợi tóc”. Trên mặt trận, quân Nga tiếp tục gây sức ép, trong khi trong nước, Kiev chao đảo vì cuộc điều tra tham nhũng lớn trong lĩnh vực năng lượng. Người dân thì phải sống trong cảnh mất điện diện rộng do các đợt tấn công bằng tên lửa của Nga nhắm vào hệ thống năng lượng.

Tổng thống Zelensky tuần trước đã cảnh báo đất nước đang ở “thời điểm khó khăn nhất kể từ đầu xung đột”, song ông khẳng định Ukraina “sẽ không ký một thỏa thuận tồi”.

Ông Sergiy Kyslytsya, Thứ trưởng Ngoại giao thứ nhất Ukraina và là thành viên đoàn đàm phán, ví tiến trình hòa bình với một phép dự báo thời tiết: “Khó đoán vì chỉ cần một thay đổi nhỏ trong hệ thống hỗn loạn cũng có thể dẫn tới kết quả rất lớn” - ông viết trên mạng X từ Miami.

Dù vậy, vòng đàm phán lần này được xem là một trong những tín hiệu tích cực hiếm hoi, mở ra hy vọng về bước ngoặt cho tiến trình hòa bình vốn giậm chân suốt nhiều tháng. Cả ông Unmerov và ông Rubio đều gọi đây là “cuộc gặp mang tính xây dựng nhất” kể từ giữa năm nay.

Tương lai lộ trình hòa bình sẽ phụ thuộc nhiều vào cuộc gặp sắp tới tại Mátxcơva của ông Witkoff.